Skip to main content.
23/04/2009

Θέματα εκλογικής τακτικής του ΣΥΡΙΖΑ || άρθρο του Σάκη Παπαθανασίου

Η κρίση δίνει το ρυθμό στις πολιτικές εξελίξεις

Η κρίση με ταχύ ρυθμό αλλάζει τα δεδομένα της καθημερινής ζωής και τα χαρακτηριστικά της πολιτικό - ιδεολογικής αντιπαράθεσης. Κάνει πραγματικό τον κίνδυνο συντηρητικής στροφής στις κοινωνικοπολιτικές αξίες, στάσεις και συμπεριφορές. Ταυτόχρονα δημιουργεί δυνατότητες για μαζική απόρριψη των συστημικών νεοφιλελεύθερων στερεοτύπων και επανακαθορισμό των τοποθετήσεων.  Το που θα γύρει η πλάστιγγα εξαρτάται και από τη δική μας παρέμβαση, με βασική παράμετρο το αν θα καταφέρουμε να οικοδομήσουμε ένα κοινωνικοπολιτικό μέτωπο θετικής εξόδου από την κρίση.

Η γραμμή σφυρηλάτησης της «αριστερής ανασύνθεσης» του ΣΥΡΙΖΑ

Με τις κυρίαρχες πολιτικές απόψεις στο ΣΥΝ και στο ΣΥΡΙΖΑ, είναι υπαρκτός  ο κίνδυνος στις ερχόμενες ευρωεκλογές, να επιλεγεί μια εκλογική τακτική που θα επιδιώξει να προβάλλει ως  απάντηση της Αριστεράς στην κρίση, ένα «άθροισμα από αντι», δηλαδή ένα συνολικό αντι - καπιταλιστικό πρόγραμμα. Ένα πρόγραμμα που  θα προβάλλει το σοσιαλισμό ως άμεσο πολιτικό πρόσταγμα και θα εμπεριέχει  βεβαίως μεταβατικά αιτήματα,  που όμως θα τίθενται ως προσωρινή κινηματική επιδίωξη για την διευκόλυνση της συσπείρωσης, και όχι ως πραγματικά επιδιωκόμενος στόχος στο πλαίσιο μιας  πορείας εφαρμογής ριζικών και δομικών μεταρρυθμίσεων. Ειδικά  σε ότι αφορά τα ευρωπαϊκά θέματα – αυτή η εκλογική τακτική – θα επικεντρώσει στην καταδίκη της ευρωπαϊκής ενοποίησης, λόγω της νεοφιλελεύθερης πολιτικής στην οποία στηρίζεται, αποδεχόμενη στην ουσία ότι  «η διαχωριστική γραμμή είναι η θέση των κομμάτων για το Μάαστριχτ» όπως  λέει η κ. Παπαρήγα.

Είναι  πολλές οι δυνάμεις στο  ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και σημαντικές οι δυνάμεις στο ΣΥΝ και τη νεολαία του που θεωρούν ορθή αυτή την εκλογική τακτική, πρωτίστως  διότι προωθεί το γενικότερο πολιτικό σχέδιο «σφυρηλάτησης της αντικαπιταλιστικής φυσιογνωμίας και αριστερής ανασύνθεσης του ΣΥΡΙΖΑ».

Στο περιθώριο όλη η  μεταρρυθμιστική προσέγγιση του ΣΥΝ

Ορισμένοι μάλιστα εξ αυτών πιστεύουν – παρά την προφανή έλλειψη λογικής αλληλουχίας - ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε στο δημοσκοπικό 18% λόγω της δικής τους συνεπούς επαναστατικής γραμμής και υποχώρησε ξανά στο 6%, λόγω των αλλοιώσεων που προκλήθηκαν στη φυσιογνωμία του από τις διαφοροποιήσεις της  Ανανεωτικής Πτέρυγας, αλλά και τις προτάσεις του Αλαβάνου για κοινή δράση - σε ορισμένα θέματα- με τις άλλες δυνάμεις της  δημοκρατικής αντιπολίτευσης.

Σε κάθε περίπτωση, οι εμπνευστές του πολιτικού σχεδίου αριστερής ανασύνθεσης του ΣΥΡΙΖΑ βάζουν στο στόχαστρο την Ανανεωτική Πτέρυγα και ζητούν όχι μόνο την προφανώς απαραίτητη– ιδιαίτερα σε προεκλογική περίοδο-  εσωκομματική νηνεμία, αλλά και την πειθάρχηση των φορέων διαφορετικών απόψεων.

Τα  κοινωνικά και πολιτικά μη έμπειρα στελέχη μας ή και μη διδαχθέντα από την εμπειρία τους, αξιοποιούν γι΄ αυτό το σκοπό και την παρουσία στο ΣΥΡΙΖΑ ομάδων κομμουνιστικού χαρακτήρα. Μάλιστα, η κατέχουσα τη δεύτερη θέση στο ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ -εκπρόσωπος της ΚΟΕ, κατηγόρησε την Α.Π για προσκόλληση στη δεκαετία του ΄70. Ένας χαρακτηρισμός που γίνεται πραγματικά τραγελαφικός, όταν εκφωνείται  από την εκπρόσωπο της οργάνωσης που υποστηρίζει το έτος 2009 την άποψη, ότι η πολιτιστική επανάσταση στην Κίνα της περιόδου ΄66-΄76  (των επίσημα 1,72 εκατομμυρίων νεκρών) αποτελεί μέγα θετικό γεγονός στην εξέλιξη της  ανθρωπότητας.

 Όλοι αυτοί παραβλέπουν (ή αδιαφορούν στο όνομα του συνολικότερου πολιτικού σχεδίου) , το αυτονόητο δεδομένο, ότι ακόμη και αν οδηγήσεις τα κομματικά στελέχη στη σιωπή, δε μπορείς να κάνεις το ίδιο με τους δυνητικούς ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι αν διαφωνούν με αυτή τη φυσιογνωμία το πιθανότερο είναι να στραφούν στη αποχή ή στην υποστήριξη άλλων πολιτικών φορέων.

Ο κίνδυνος της εκλογικής συρρίκνωσης είναι προφανής, αφού αυτή η εκλογική τακτική δε λαμβάνει ουσιαστικά υπόψη τη φυσιογνωμία του ΣΥΝ, όπως αποτυπώθηκε και στις θέσεις που διατύπωσε στο τελευταίο διαρκές συνέδριο του,  και προβάλει ένα προφίλ, του οποίου  « η σπονδυλική του στήλη» ταιριάζει περισσότερο προς τις διακηρυγμένες θέσεις των μικρών ομάδων της κομμουνιστικής αριστεράς που συμμετέχουν στο ΣΥΡΙΖΑ, παρά προς τις θέσεις του ΣΥΝ.

Δημιουργώντας επιφυλάξεις σε τμήματα δυνητικών ψηφοφόρων μας

Καταρχάς, ένα σημαντικό τμήμα μελών και ψηφοφόρων του ΣΥΝ έχουν ως  συστατικό στοιχείο της πολιτικής τους τοποθέτησης τα ανανεωτικά ευρωπαΐστικά  και μεταρρυθμιστικά χαρακτηριστικά. Τα χαρακτηριστικά αυτά  λανθασμένα θεωρούνται από ορισμένους ως απομεινάρια μιας άλλης εποχής. Αντίθετα, αποτελούν βασικά συστατικά στοιχεία μιας σύγχρονης πολιτικής αντίληψης και δράσης, που θέλει αλλαγή των ευρωπαϊκών πολιτικών, αλλά συνάμα θεωρεί ως αδήριτη ανάγκη την ύπαρξη τους ιδιαίτερα σε περίοδο κρίσης. Η αντίληψη αυτή εκτιμά ότι δεν απαιτείται μόνο η  «διεθνοποίηση των αντιστάσεων αλλά (επίσης) και των δημοκρατικών πολιτικών διαδικασιών και θεσμών», ενώ πιστεύει ακράδαντα ότι  «η θέση και το μέλλον της Ελλάδας είναι μέσα στην Ενωμένη Ευρώπη, με όρους πραγματικής σύγκλισης, ισοτιμίας και με διεκδικητικό πνεύμα.» .

Επιπροσθέτως, η προβολή ενός τέτοιου πολιτικού πλαισίου και της αντίστοιχης συνθηματολογίας - επειδή ακριβώς δεν είμαστε σε επαναστατική κατάσταση-  πρακτικά σημαίνει, ότι δεν επιδιώκουμε να συσπειρώσουμε ευρύτερα πολίτες που διαφοροποιούνται από τις κυρίαρχες πολιτικές αλλά και που  δεν έχουν ακόμη πεισθεί για γενικευμένη κοινωνική επανάσταση, συμπεριλαμβανομένων και αυτών  που υποστηρίζουν τις μεταρρυθμιστικές ανατροπές και τη δημοκρατική αναδιοργάνωση της κοινωνικοοικονομικής ζωής ή προτάσσουν την ανάγκη της  οικολογικής εγρήγορσης ή θέλουν να στείλουν ένα μήνυμα διαμαρτυρίας για τις εφαρμοζόμενες πολιτικές χωρίς να τάσσονται -εν τω συνόλω-  κατά των ευρωσυνθηκών.

Υποστηρίζω μάλιστα, ότι ένα τέτοιο πολιτικό σχέδιο, όχι μόνο θα μας φέρει σε απόσταση με τους δυνητικούς ψηφοφόρους μας από το μεγάλο τμήμα που προβληματίζεται ανάμεσα σε εμάς και το ΠΑΣΟΚ, αλλά ταυτόχρονα θα δημιουργήσει αμηχανία και σε αρκετούς από  αυτούς που δηλώνουν ήδη την αρχική πρόθεση να μας στηρίξουν, συμπεριλαμβανομένων και των νεότερης ηλικίας ψηφοφόρων.

Αναγκαία η επικέντρωση σε ένα πρόγραμμα θετικής διεξόδου από την κρίση

Αν ειλικρινά επιδιώκουμε να αλλάξουμε τους συσχετισμούς και θέλουμε μέσα από τις ευρωεκλογές να γίνει ένα σημαντικό βήμα σε αυτή την κατεύθυνση,  τότε κατά τη γνώμη μου, είναι απαραίτητο να πάμε με μια εκλογική διακήρυξη που θα εξειδικεύσει το πολιτικό πλαίσιο πατώντας σταθερά στο έδαφος της συγκυρίας. Αυτό σημαίνει πρωτίστως, ότι η διακήρυξη θα πρέπει να λαμβάνει  υπόψη ότι ο λαός ψηφίζει σε περιβάλλον κρίσης και με έντονη ανασφάλεια. Ότι ψηφίζει για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και θέλει ταυτόχρονα, αφενός να στείλει μήνυμα διαμαρτυρίας για τις εφαρμοζόμενες ευρωπαϊκές πολιτικές και αφετέρου να ζητήσει τη λήψη ευρωπαϊκών μέτρων για την αντιμετώπιση της κρίσης, που όμως δε θα μεταφέρουν τις συνέπειες της στις πλάτες τους. Ότι ακόμη ψηφίζει έχοντας στο μυαλό του και τα μεγάλα εσωτερικά θέματα επιθυμώντας να στείλει μήνυμα αλλαγής  του περιεχομένου και της μορφής της διακυβέρνησης.

Λαμβάνοντας υπόψη το χαρακτήρα των εκλογών και τα ειδικά χαρακτηριστικά της περιόδου που διανύουμε, πρέπει να επικεντρώσουμε  στην κρίση και στο πως οι ευρωεκλογές θα συμβάλουν σε μια θετική διέξοδο. Χρειάζεται δηλαδή να επικεντρώσουμε στην προβολή ενός άμεσου προγράμματος  διεξόδου από την κρίση,  που θα έχει  στο επίκεντρο την οικονομία, αλλά θα αναφέρεται σε  όλη τη γραμμή του μετώπου. 

Το  σχέδιο δε  θα κρύβει τους πολιτικούς προσανατολισμούς μας για βαθύτερες αλλαγές, αλλά θα αναφέρεται κυρίως στα μέτρα άμεσου χαρακτήρα που είναι «διεκδίκησιμα» και λειτουργούν  αντιπαραθετικά προς τις  συντηρητικές λύσεις και το φόβο μπροστά στο μέγεθος της κρίσης.

Η λογική του θα είναι :

Αυτό το  σχέδιο - εκλογική διακήρυξη, μπορεί να εκπονηθεί στη βάση των θέσεων συμβολής του ΣΥΝ στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, περιλαμβάνοντας πολλούς και τεκμηριωμένους στόχους άμεσων αλλαγών, αλλά και στη βάση των θέσεων που έχει λάβει ήδη η κοινοβουλευτική ομάδα σε συγκεκριμένα ζητήματα, όπως η κατάθεση των 25 σημείων για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης κ.α.

Η προγραμματική δυνατότητα για μια τέτοια επιλογή πλέον υπάρχει. Το ζήτημα είναι αν υπάρχει η πολιτική βούληση στην ηγεσία του ΣΥΝ και αν έχει κατανοηθεί απ΄ όλες τις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ, ότι θα είναι αυτοκαταστροφικό να πάμε στις ευρωεκλογές με ένα πολιτικό στίγμα που θα αλλοιώνει τη  φυσιογνωμία του ΣΥΝ, της κύριας δύναμης του ΣΥΡΙΖΑ.

Γιατί αυτή η προσαρμογή είναι αναγκαία;

Η λογική της προτεινόμενης προσαρμογής, είναι ότι οι προτάσεις μας για το πρώτο επίπεδο ανάσχεσης της κρίσης ( το άμεσο πρόγραμμα διεξόδου από την κρίση)  είναι δυνατόν, εκτός από αιτήματα δράσης του κινήματος να αποτελέσουν (με την κατάλληλη επεξεργασία), ένα διεκδικούμενο συνεκτικό μίνιμουμ πρόγραμμα θέσεων κυβερνητικής πολιτικής.

Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατόν, η δική μας Αριστερά να βγει κερδισμένη στο επίπεδο των άμεσων προτάσεων, που αφενός διασφαλίζουν την επιβίωση των λαϊκών στρωμάτων δίνοντας απαντήσεις, οι οποίες δεν ρίχνουν τα βάρη της κρίσης  σε αυτά, και αφετέρου προετοιμάζουν τα στοιχεία μιας άλλου τύπου ανάπτυξης.

Αυτό σημαίνει ότι κάνεις διεκδικήσιμους ορισμένους προγραμματικούς στόχους  που «μπορούν να επιτευχθούν ακόμη και σήμερα», χωρίς να εγκαταλείπεις  την επιδίωξη της αλλαγής των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών, που είναι απαραίτητοι για την προώθηση του συνολικού σου προγράμματος.

Αμφισβητείς δηλαδή  το νεοφιλελευθερισμό, και δημιουργείς  ρωγμές στο σύστημα διαμορφώνοντας καταστάσεις και προετοιμάζοντας την εφαρμογή νέων κανόνων κοινωνικής οργάνωσης  στο πεδίο της δημοκρατικής εμβάθυνσης, με την οικονομική, κοινωνική και πολιτική έννοια, όπου θα κριθεί η πορεία του κόσμου και της χώρας.

Η συμβολή μας θα κριθεί:

Στο βαθμό μάλιστα που θα επιφέρουμε   κοινωνικά ωφέλιμες  και αποτελεσματικές ρυθμίσεις, σε αντιδιαστολή με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, αυτό θα λειτουργήσει  ως  αποδεικτικό μέσο για την αναγκαιότητα και την εφικτότητα βαθύτερων κοινωνικών αλλαγών.

Αναγκαία όσο ποτέ η ενότητα μέσα από τη διαφορετικότητα

Στις εκλογές πρέπει να πάμε με το σύνολο των δυνάμεων μας, χωρίς καρικατούρες μονολιθικότητας, αλλά με αριστερό πλουραλισμό που θα αναδεικνύει κυρίως τις προτάσεις μας και  δε θα μεγεθύνει τις εσωτερικές διαφορές αλλά αντίθετα θα προβάλλει τον εσωτερικό δυναμισμό τους.

Ο πολυτασικός χαρακτήρας του ΣΥΝ και η συγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ με συνιστώσες αλλά και ανέντακτους, που έχουν μεταξύ τους πολιτικές διαφορές, είναι μια δεδομένη κατάσταση. Σε περιόδους κρίσεων όμως, ο κόσμος αναζητά σαφή λόγο, ψάχνει σηματωρό. Αν δεν υπάρξει μια συλλογική κατανόηση, ότι ο πλουραλισμός είναι δημιουργικό  συστατικό στοιχείο της δικής μας Αριστεράς (όχι μόνο στο εσωτερικό του κόμματος αλλά και στους ψηφοφόρους)  και ταυτόχρονα ότι ο Συνασπισμός είναι το κοινό μας σπίτι, τότε θα δίνουμε την εντύπωση ενός φορέα από τον οποίο δεν μπορεί να περιμένει κανείς πολλά πράγματα.   Χρειάζεται δηλαδή μια συνεννόηση που θα καθορίσει ένα κοινό ηθικοπολιτικό πλαίσιο δράσης που θα επιτρέψει μια νηφάλια και αλληλέγγυα πορεία προς τις ευρωεκλογές. Μέσα από την εκλογική μας τακτική, πρέπει να πείσουμε ότι μας απασχολεί η κατάσταση της χώρας και η ζωή των πολιτών και όχι η ιδεολογική  αυτοαναφορικότητα.

Μπορούμε να πάμε καλά. Τελειώνει όμως ο διαθέσιμος χρόνος και στενεύουν τα περάσματα. Αυτό σημαίνει ότι ή θα κολυμπήσουμε στα βαθειά νερά των μεταρρυθμιστικών ανατροπών ή θα συρρικνωθούμε στα κιλά που εμείς θα έχουμε επιλέξει.  40 κρίσιμες μέρες όχι μόνο για την οργανωτική μας κινητοποίηση που είναι ασυζητητί απαραίτητη, αλλά και για την πετυχημένη  προσαρμογή μας στη διακύβευση της μάχης των ευρωεκλογών.

Παπαθανασίου Σάκης
Μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ
(εκλεγμένος με την Ανανεωτική Πτέρυγα)