Το Ίδρυμα Αγωγής Ανηλίκων Αρρένων Βόλου (Ν.2298/95, ΦΕΚ 62 Α΄) είναι περιφερειακή υπηρεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Φιλοξενεί τους ανηλίκους οι οποίοι έχουν αναπτύξει παραβατική συμπεριφορά ή αντιμετωπίζουν δυσχέρειες κοινωνικής προσαρμογής με σκοπό την αγωγή, κοινωνική στήριξη, εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση. Στο ίδρυμα εισάγονται άρρενες ανήλικοι στους οποίους έχει επιβληθεί το αναμορφωτικό μέτρο της τοποθέτησης σε κατάστημα αγωγής (άρθρο 122 παρ.ιδ Π.Κ.) ή η τοποθέτηση αυτή επιβάλλεται ως περιοριστικός όρος (άρθρο 282 Κ.Π.Δ.).
Επίσης εισάγονται ανήλικοι οι οποίοι διαβιώνουν σε κοινωνικό περιβάλλον ατόμων τα οποία τελούν καθ' έξη ή κατ' επάγγελμα αξιόποινες πράξεις. Κατά το χρόνο παραμονής τους στο ΄Ιδρυμα οι ανήλικοι φοιτούν σε σχολείο εντός ή εκτός του Καταστήματος, μετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης και λαμβάνουν μέρος σε πολιτιστικές, ψυχαγωγικές ή αθλητικές δραστηριότητες.
Σύμφωνα με καταγγελίες το ίδρυμα δεν πληροί τους στόχους της δημιουργίας του, δεν παρέχει τα απαιτούμενα προγράμματα εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης, ψυχαγωγίας και γενικότερα κοινωνικής ένταξης των ανηλίκων, το προσωπικό δεν διαθέτει την επιστημονική επάρκεια και την πρέπουσα συμπεριφορά του στην καθημερινή συνύπαρξή του με τους ανήλικους με αποτέλεσμα το ΙΑΑΒ να προσομοιάζει με φυλακή και όχι με ίδρυμα αγωγής νέων.
Συγκεκριμένα το κλείδωμα στους κοιτώνες τη νύχτα και σε συγκεκριμένες ώρες την ημέρα, η λεκτική και σωματική βία στην καθημερινότητα τόσο εκ μέρους του προσωπικού όσο και μεταξύ των ανηλίκων, η μεταγωγή των παιδιών προς και από τα δικαστήρια με χειροπέδες και - ενίοτε -η πολυήμερη παραμονή στα τμήματα μεταγωγών, το παντελώς ανεκπαίδευτο προσωπικό, η μη τήρηση του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων των κρατουμένων ανηλίκων, η επιφόρτισή τους με την καθημερινή φροντίδα του ιδρύματος -όχι με τον χαρακτήρα της ευθύνης φροντίδας του χώρου τους αλλά ως αγγαρεία- συνθέτουν το πλαίσιο της «αναμορφωτικής» πολιτικής του Ιδρύματος. Έξοδοι, περίπατοι, παρουσία σε αθλητικές και άλλες δραστηριότητες της τοπικής κοινωνίας γίνονται μόνο περιστασιακά, ως «δώρο» προς τους ανήλικους κρατούμενους, ανάλογα με την «καλή διάθεση» του εκάστοτε διευθυντή και όχι στο πλαίσιο ενός αυτονόητου δικαιώματός τους. Η αντίληψη που προωθείται σε τέτοιου τύπου ιδρύματα είναι η απόλυτη απαξία της προσωπικότητας των εγκλείστων παιδιών. Ό,τι έχει απομείνει από αυτήν πρέπει να ισοπεδωθεί, με αποτέλεσμα η αγωγή τύπου ΙΑΑΒ να είναι η εγγύηση της διαιώνισης της παραβατικότητας και κατά συνέπεια ένας πολύ μεγάλος αριθμός αυτών των ανηλίκων να συνεχίζει την πορεία του προς τις φυλακές ενηλίκων.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους κανόνες των Ηνωμένων Εθνών για την προστασία των ανηλίκων στερημένων της ελευθερίας τους προβλέπονται:
• Μικρής κλίμακας εγκαταστάσεις ενταγμένες στο κοινωνικό, πολιτιστικό και οικονομικό περιβάλλον της τοπικής κοινότητας, ώστε η σχολική παιδεία και ενδεχομένως η επαγγελματική εκπαίδευση να μπορεί να περατωθεί στον «έξω κόσμο» σε σχολεία και προγράμματα της τοπικής κοινότητας.
• Οι εγκαταστάσεις θα πρέπει να είναι αποκεντρωμένες και τέτοιου μεγέθους ώστε να διευκολύνεται η πρόσβαση και επαφή μεταξύ των ανηλίκων και των οικογενειών τους.
Γιʼ αυτούς τους λόγους και με δεδομένη την από δεκαετίες ύπαρξη σοβαρών προβληματισμών σε διεθνές επίπεδο για την σκοπιμότητα ύπαρξης παρόμοιων ιδρυμάτων ερωτάται ο κ. Υπουργός:
1. Έχει υπάρξει ενδιαφέρον να προσδιορισθεί ο de facto χαρακτήρας του ιδρύματος με βάση:
• τη σύνθεση των φιλοξενούμενων παιδιών από την άποψη των αιτίων εισαγωγής τους στο Ίδρυμα [παραβατικοί νέοι, νέοι διαβιούντες σε προβληματικό κοινωνικό περιβάλλον κ.ο.κ.]
• τη σύνθεση του προσωπικού και ειδικότερα την αναλογία προσωπικού φύλαξης αφʼ ενός και εξειδικευμένου προσωπικού μεταχείρισης αφʼ ετέρου ανά κρατούμενο, στοιχείο που θα δείξει την πραγματική οργανωτική δομή του ιδρύματος η οποία πιθανότατα απέχει από τους ιδεατούς του στόχους και τους λόγους δημιουργίας του, όπως αυτοί προσδιορίζονται από την Πολιτεία;
2. Γίνονται έλεγχοι των συνθηκών διαβίωσης των φιλοξενούμενων παιδιών;
3. Τι σκοπεύει να κάνει έτσι ώστε να υποχωρήσει ο ιδρυματικός χαρακτήρας σε συνθήκες φύλαξης και να προωθηθεί η λειτουργία προστασίας και αποκατάστασης;
4. Η λειτουργία ειδικού δημοτικού σχολείου εντός του Ιδρύματος χωρίς να καλύπτει κάποια υπαρκτή ανάγκη «ειδικού χαρακτήρα» εκπαίδευσης συντείνει στον στιγματισμό των παιδιών και επηρεάζει την αυτοεικόνα τους, καθώς αναπόδραστα η εκπαίδευση συναρτάται με την παραβατικότητα. Σκοπεύει το Υπουργείο, σε συνεργασία και με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, να ενθαρρύνει και να διευκολύνει την πρόσβαση των παιδιών αυτών σε κανονικά σχολεία;
5. Έχει αξιολογηθεί ποτέ το Ίδρυμα, έτσι ώστε να υπάρχει εμπεριστατωμένη άποψη όχι μόνον της αποτελεσματικότητάς του αλλά και της ίδιας της αναγκαιότητα ύπαρξής του;
Οι ερωτώντες βουλευτές
Κουράκης Τάσος
Διώτη Ηρώ
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS