Skip to main content.
23/07/2009

Οι δρόμοι των ανατροπών - άρθρο του Ανδρέα Καρίτζη, εφημερίδα ΕΘΝΟΣ

Αναρωτιέμαι αν είμαστε σε θέση να συλλάβουμε την πραγματική κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει. Δεν αναφέρομαι σε έναν συγκεκριμένο τομέα, αλλά στο σύνολο σχεδόν των εκφάνσεων της σύγχρονης ζωής, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε πλανητικό επίπεδο. Το ερώτημα που προκύπτει είναι πώς ανεχόμαστε μια πορεία που δεν οδηγεί πουθενά;

Ενας λόγος είναι ότι η εν λόγω κατάσταση δεν προέκυψε ξαφνικά, αλλά είναι προϊόν βαθμιαίων αλλαγών μέσα σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Με αυτό τον τρόπο συνηθίζουμε σιγά σιγά να ανεχόμαστε και να συναινούμε σε μια σειρά επιλογών που διαμορφώνουν ένα αδιανόητο πλαίσιο για τη ζωή μας, τις οποίες, αν τις σκεφτούμε μία μία με καθαρό μυαλό και έξω από το πλαίσιο της καθημερινότητας, προκαλούν απόγνωση και αποκαλύπτουν τον βαθμό της παρακμής που έχουμε φτάσει. Αυτή η κατάσταση περιγράφεται από τη λαϊκή σοφία με το παράδειγμα του βατράχου. Αν πετάξει κάποιος έναν βάτραχο σε μια κατσαρόλα με νερό που βράζει, αυτός θα πεταχτεί έξω γλιτώνοντας τον θάνατο. Αν όμως τον βάλουμε μέσα στην κατσαρόλα με νερό σε κανονική θερμοκρασία και αρχίσουμε σιγά σιγά να το ζεσταίνουμε, τότε ο βάτραχος δεν θα αντιδράσει και θα βράσει...

Ενας άλλος λόγος της γενικευμένης απάθειας και μικρής αντίδρασης σχετικά με το μέγεθος της καταστροφής που προωθείται είναι το γεγονός ότι δεχόμαστε καταιγισμό τέτοιων αλλαγών σε όλα τα επίπεδα. Δεν προλαβαίνουμε να συνειδητοποιήσουμε τι συμβαίνει, ενώ την ίδια στιγμή η αντίσταση σε κάποιες από αυτές φαίνεται μάταιη, αφού υπάρχουν πάμπολλες άλλες που θα προχωρήσουν ακόμη και αν είναι θετική η έκβαση της προσπάθειάς μας. Γι αυτό η οργανωμένη, συλλογική και σε όλα τα επίπεδα, παρέμβαση είναι προϋπόθεση για να έχουν νόημα οι αγώνες μας.

Ενας άλλος λόγος που οδηγεί στη γενικευμένη απάθεια είναι το γεγονός ότι είναι βαθιά εδραιωμένη η αντίληψη ότι τα όποια προβλήματα υπάρχουν, αλλά και όσο κακή και να γίνει η κατάσταση, η τεχνολογία και η επιστήμη την τελευταία στιγμή θα μας σώσουν από την καταστροφή και θα μας βγάλουν από το αδιέξοδο, χωρίς οι περισσότεροι από εμάς να χρειαστεί να κάνουμε τίποτα. Μια βαθιά λανθασμένη αντίληψη, η οποία δεν έχει επιβεβαιωθεί ποτέ στην Ιστορία, μια και όποτε πραγματικά βγήκαμε από δύσκολες καταστάσεις και κάναμε βήματα μπροστά ως κοινωνία αυτό έγινε από τη συλλογική και συχνά συγκρουσιακή είσοδο των ίδιων των ανθρώπων στο προσκήνιο της Ιστορίας και την αποφασιστική τους παρέμβαση στην πορεία των πραγμάτων.

Το συμπέρασμα από τη διαπίστωση ότι τα πράγματα κοντεύουν να φτάσουν στο απροχώρητο και δεν υπάρχει η αντίσταση που θα απαιτούνταν για να αλλάξει ριζικά η τροχιά των πραγμάτων δεν μπορεί να είναι η μοιρολατρία και ο μηδενισμός. Και τούτο διότι κάθε συγκυρία κρύβει μέσα της δυνατότητες που δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτές ή να θεωρηθούν σοβαρές πριν πραγματωθούν. Πάντα, πριν από μεγάλες ανατροπές και αλλαγές στην πορεία των κοινωνιών τίποτα δεν προμηνύει κάτι τέτοιο. Και τούτο διότι πολύ συχνά οι άνθρωποι έχουν την τάση να μας εκπλήσσουν και τα πράγματα έχουν την ιδιοτροπία να μην βολεύονται στο «τώρα».