Skip to main content.
01/04/2010

Τα σενάρια και η κρίση - άρθρο του Ανδρέα Καρίτζη στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ

Η ιστορία των επιστημών δείχνει ότι, όταν μια θεωρία λύνει προβλήματα, θεωρείται από όλους δεδομένη, κανείς δεν την αμφισβητεί και η συζήτηση αφορά δευτερεύοντα θέματα. Oταν όμως αρχίσει να «κολλάει», τότε από κάποια στιγμή και μετά όλα επερωτούνται, εξετάζονται κριτικά και αμφισβητούνται ακόμη και τα πιο θεμελιώδη πράγματα.

Κάπως έτσι είναι σήμερα, μέσα στην κρίση, η κατάσταση στο εσωτερικό των κυρίαρχων οικονομικο-πολιτικών κύκλων στη χώρα μας, στην ΕΕ αλλά και σε όλο τον κόσμο: έχουν ανοίξει όλα τα ενδεχόμενα, συζητιούνται τα πάντα και ακούγονται όλες οι δυνατές απόψεις, οι οποίες εκφράζουν αντιτιθέμενα συμφέροντα και αποκλίσεις τακτικής αλλά και συμπτώσεις στρατηγικής.

Προφανώς, σε μια τέτοια συζήτηση υπάρχουν οι πιο σταθεροί στα κατεστημένα δόγματα και οι άλλοι που σκέφτονται διάφορα σενάρια. Eτσι για παράδειγμα το γερμανικό κεφάλαιο εμφανίζεται πιο σταθερό στη μέχρι τώρα «θεωρία» και η Μέρκελ θυμίζει τη Θάτσερ ως προς την ιδεολογικοπολιτική πυγμή, παρά τους κινδύνους της κρίσης. Μια πυγμή που αποτυπώνεται στο σύνταγμα της Γερμανίας, στο τσάκισμα του γερμανικού εργατικού κινήματος και στη ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης του γερμανικού λαού. Ζητά λοιπόν τα ίδια και από τις κυρίαρχες δυνάμεις στις άλλες χώρες. Την ίδια ώρα επερωτά τη συνοχή της ευρωζώνης, ζητά πιο σκληρές αλλαγές στις συνθήκες, αλλά και τη συμμετοχή του ΔΝΤ στα εσωτερικά της ΕΕ.

Το γαλλικό κεφάλαιο εμφανίζεται να ψάχνει πιο σύνθετες λύσεις, με μείγματα πολιτικής νεοφιλελευθερισμού και προστατευτισμού. Το ισπανικό, το ελληνικό κεφάλαιο και άλλες περιφερειακές οικονομικές ελίτ ταλαντεύονται ανάμεσα στην πυγμή, αλλά και στις τρομακτικές πιέσεις που δημιουργεί η κρίση. Ακούγονται από παντού απόψεις για αποχωρήσεις από την ευρωζώνη όσων δεν «μπορούν» να προχωρήσουν, δυσπιστία ως προς την αποτελεσματικότητα του κοινού νομίσματος (αδυναμία εξυπηρέτησης κεφαλαίων με διαφορετικές ταχύτητες και άρα προτεραιότητες) και γενικά λογικές που λένε ότι η ακολούθηση της ίδιας πολιτικής μπορεί να εξυπηρετείται καλύτερα με προσωρινές (ή πιο μόνιμες) αποκλίσεις από τον κοινό βηματισμό που επιβάλλει το κοινό νόμισμα και ο οποίος δημιουργεί παρά λύνει προβλήματα.

Οι αποκλίσεις σχετικά με την παραμονή ή την αποχώρηση των πιο αδύναμων από την ευρωζώνη, τη συμμετοχή ή όχι του ΔΝΤ στα σχέδια αντιμετώπισης της κρίσης, σε ποια κατεύθυνση, αλλαγές στις συνθήκες κ.ο.κ. έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: όλες αυτές οι απόψεις που σφυρίζουν καθημερινά πάνω από τα κεφάλια μας επιδιώκουν να λύσουν προβλήματα του κεφαλαίου με δεδομένη την ισοπέδωση των εργαζομένων. Είναι περισσότερο από ποτέ επιβεβλημένη η αποφασιστική απάντηση των εργαζομένων. Μπορούμε να αναχαιτίσουμε τη λογική που θέλει τα δικαιώματά μας από χέρι χαμένα, ανεξάρτητα του μέσα ή έξω στο ευρώ ή μέσα ή έξω το ΔΝΤ. Και τούτο διότι το κεφάλαιο είναι σαν το νερό. Πηγαίνει προς τα εκεί που βρίσκει μικρότερη αντίσταση. Αν φράξουμε τον δρόμο της δικής μας ισοπέδωσης, θα αναζητήσει άλλους τρόπους υπέρβασης των αδιεξόδων του.