Η βαθιά οικονομική κρίση ανέδειξε με δραματικό τρόπο το σαθρό οικοδόμημα της Οικονομικής και Νομισματικής Ενοποίησης (ΟΝΕ) της ΕΕ (Σύμφωνο Σταθερότητας, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, «ευρώ»), προϊόν της συμφωνίας Μαάστριχτ. Τις συνέπειες του «εκτρώματος» βιώνει με ιδιαίτερη ένταση ο ελληνικός λαός το τελευταίο διάστημα. Ασφαλώς για τα υψηλά ελλείμματα και διόγκωση του χρέους, έχουν τεράστιες ευθύνες οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ με τη νεοφιλελεύθερη πολιτική που εφάρμοσαν την τελευταία δεκαετία υπό τις ευλογίες της ΕΕ και στήριξη των χρηματιστικών ομίλων (ελληνικών και ξένων). Η κρίση για πρώτη φορά αποκάλυψε το πραγματικό πρόσωπο του διευθυντηρίου των Βρυξελών, την αλαζονική συμπεριφορά των ευρωπαίων ιμπεριαλιστών και την ασυδοσία των «ελεύθερων αγορών».
Οι άρχουσες ελίτ των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών, αντί για τήρηση της συμφωνίας λειτουργίας μηχανισμού «τελευταίας καταφυγής» για στήριξη της οικονομίας των χωρών που αντιμετωπίζουν έκτακτες δυσκολίες, διαιωνίζουν προκλητικά τη στήριξη των τραπεζών αντί των κρατών, επιβάλλοντας σκληρά μέτρα σε βάρος μισθωτών, συνταξιούχων και λαϊκών στρωμάτων, βυθίζοντας τη χώρα στην ύφεση, ανεργία, φτώχεια, περιθωριοποίηση και χωρίς προοπτική εξόδου από την κρίση.!
Ειδικότερα στην τελευταία Σύνοδο του λεγόμενου «eurogroup» (των 16 κρατών της «ευρωζώνης»), ανακοίνωσαν με μορφή τελεσιγράφου στο έλληνα πρωθυπουργό (ο οποίος ευχαρίστησε γονυπετής και εμφάνισε το τελεσίγραφο ως επιτυχία): Πρώτον, ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα εξακολουθήσει να δέχεται ως και το 2011 ενέχυρο ομόλογα ελληνικού δημοσίου από ελληνικές τράπεζες για τη χορήγηση δανείων με επιτόκιο 1% (αρνούμενη και πάλι απʼ ευθείας δανεισμό του ελληνικού δημοσίου με ίδιο επιτόκιο) και δεύτερον, ότι «ίσως», «εφʼ όσον» και «εάν»….ως «έσχατη λύση», θα παράσχουν για το 2010 προσωρινή στήριξη (δανεισμό) από το ΔΝΤ και τα κράτη-μέλη, με επιτόκια όχι επιδοτούμενα, κατόπιν ομόφωνης απόφασης των χωρών της «ευρωζώνης», υπό αυστηρές προϋποθέσει, μετά από αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, κά. Εν συντομία…. «τρέχα Γιάννη γύρευε».!! Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΚΤ κ.Τρισέ, ο προτεινόμενος μηχανισμός είναι εφαρμόσιμος ….αλλά δεν θα χρειαστεί να τεθεί σε εφαρμογή.!! Άνθρακας λοιπόν ο θησαυρός που αποκόμισε ο κ.Παπανδρέου από τις Βρυξέλλες και με διάφορους τόνους προβάλλουν τα «παπαγαλάκια» και οι βαρόνοι των Media.!!
Από την άλλη οι αρχηγοί των κρατών της «ευρωζώνης», μαζί και ο κ.Παπανδρέου, συμφώνησαν «σε ενίσχυση του καθεστώτος οικονομικής επιτήρησης», αυστηρότερη εφαρμογή του κριτηρίου «περί υπερβολικού ελλείμματος» και «ενίσχυση της υπευθυνότητας των χωρών στη διαχείριση των δημοσιονομικών τους», διαφορετικά θα τίθεται θέμα παραμονής στην «ευρωζώνη». (Το τελευταίο δεν αναφέρεται ρητά στο κείμενο αλλά το έχει δηλώσει κατʼ επανάληψη η κ.Μέργκελ).
Προκύπτουν κατά συνέπεια κρίσιμα ερωτήματα για τις προοπτικές του «ευρώ» και της ευρωπαϊκής ενοποίησης, όσο και για το μέλλον του ελληνικού λαού και γενικότερα των ευρωπαϊκών λαών. Αυτό που θα πρέπει να μας είναι καθαρό, είναι ότι τα σκληρά μέτρα δεν τελείωσαν, αλλά ακολουθούν κι άλλα, σε περίπτωση καταφυγής σε ευρωπαϊκό δανεισμό με τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Άρα ο βρόγχος του τοκογλυφικού δανεισμού, θα σφίγγει όλο και περισσότερο γύρω από το λαιμό μας απομυζώντας τεράστιους πόρους (την περίοδο 2007-2010 ξεπέρασαν τα 150 δις ?), σε βάρος της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της χώρας. κατά τα άλλα τα «πατριωτικά θούρια» για τη σωτηρία της ελληνικής οικονομίας θα συνεχίζουν να ακούγονται κακόηχα από το κυβερνών κόμμα, τη ΝΔ και το ΛΑΟΣ.
Μπροστά μας σαν χώρα και λαός, όπως και για κάθε λαό της Ευρώπης, διαφαίνονται δύο επιλογές σχετικά με τη μελλοντική πορεία του «ευρώ» και της ΕΕ, οι οποίες έχουν στενή σχέση με το χαρακτήρα εξόδου από την οικονομική κρίση. Είτε προώθηση της ευρωπαϊκής ενοποίησης με όρους καπιταλιστικής ολοκλήρωσης και είτε ανατροπή του σημερινού σαθρού νεοφιλελεύθερου οικοδομήματος με όρους σοσιαλιστικής προοπτικής. Η πρώτη εκδοχή απαιτεί ολοκλήρωση της οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης και συγκρότηση της σε ομοσπονδία (τύπου ΗΠΑ), με το ευρώ στη θέση του δολαρίου, την ΕΚΤ στη θέση του Federal Reserve (κεντρική τράπεζα), προϋπολογισμό αναλόγου ύψους με αυτόν των ΗΠΑ, ενιαία μακροοικονομική και διαρθρωτική πολιτική, κοινή εξωτερική οικονομική πολιτική και πολιτική άμυνας και ασφάλειας, ομοσπονδιακή συγκρότηση θεσμικών οργάνων με αποφασιστικές αρμοδιότητες Ευρωκοινοβούλιο, κά. Πόσο ρεαλιστικό φαίνεται το συγκεκριμένο σενάριο, ώστε ακόμα και με καπιταλιστικούς όρους να περιορίζονταν οι αντιφάσεις του σημερινού «εκτρωματικού» οικοδομήματος; Όλες οι ομιλίες του διευθυντηρίου των Βρυξελλών και κυρίως η συμπεριφορά των αρχιτεκτόνων της σημερινής ΕΕ (γαλλο-γερμανικός άξονας), βρίσκεται «παρασάγγες» μακριά από τέτοια προοπτική.
Από την άποψη της ελληνικής οικονομίας και των εργαζόμενων τι σημαίνει παραμονή σε αυτό το «μεσοβέζικο» κατασκεύασμα; Χωρίς αμφιβολία διαιώνιση του «φαύλοι κύκλου» των μέτρων λιτότητας, ύφεσης, αυστηρότερων επιτηρήσεων και παραμονή στο «κάδρο» της νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Αν είναι έτσι, ποιος πρέπει να είναι ο στόχος της αριστεράς; Αγώνας για ολοκλήρωση του ομόσπονδου καπιταλιστικού οικοδομήματος (τύπου ΗΠΑ) που ορισμένοι ευαγγελίζονται ακόμα και στο χώρο της αριστεράς, ή αγώνας για ανατροπή και επαναθεμελίωση με στόχο τη σοσιαλιστική προοπτική; Δίνει προοπτική σε χώρες και λαούς η διατήρηση του παρόντος «εκτρωματικού» οικοδομήματος που διαπνέεται από λογική ζούγκλας, επιβίωσης του ισχυρότερου σε βάρος του αδύναμου;
Η υπεράσπιση των «σημερινών τειχών» της ΟΝΕ δεν δίνει προοπτική στον αγώνα των λαών και χρειάζεται επαναθεμελίωση τους με διαφορετική αρχιτεκτονική. Όπως έδειξε η πείρα από τα δημοψηφίσματα κατά του «ευρωσυντάγματος», στη Γαλλία και Ολλανδία, το διευθυντήριο των Βρυξελλών παρέκαμψε τις αντιστάσεις των λαών και με τη «Μεταρρυθμιστική Συνθήκη» της Λισσαβόνας, τους φόρεσε το νεοφιλελεύθερο υπερεθνικό «σομπρέρο». Το ίδιο έκανε με τα επαναλαμβανόμενα δημοψηφίσματα στην Ιρλανδία και Δανία, που τόλμησαν…να αντιταχτούς στις επιλογές της ΟΝΕ.
Κατά συνέπεια η αριστερά πρέπει να είναι ενάντια σε κάθε βήμα ενίσχυσης της «ιερής συμμαχίας» των Βρυξελλών, σε κάθε βήμα που οδηγεί σε συρρίκνωση πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Η πολιτική παραμονής «πάση θυσία» στην ευρωζώνη μπορεί να αποδειχτεί καταστροφική, σε σχέση με μια φυγή και την εφαρμογή εθνικής πολιτικής (συναλλαγματικής, νομισματικής, πιστωτικής, εισοδηματικής, δημοσιονομικής, αναπτυξιακής, κοινωνικής, κά), συνοδευόμενη από στάση πληρωμών, επαναδιαπραγμάτευση δημόσιου χρέους, παράταση χρόνου αποπληρωμής, κά. Η επιδίωξη φυγής χωρίς την εξασφάλιση του εναλλακτικού προγράμματος ανόρθωσης της οικονομίας, χωρίς αλλαγή των όρων άσκησης της οικονομικής πολιτικής, κερδισμένοι θα είναι οι ίδιοι που οδήγησαν τη χώρα στη σημερινή κατάσταση. Μόνο με αλλαγή πορείας αποκτά περιεχόμενο η αποδέσμευση (από ευρωζώνη και ευρώ), παρʼ ότι στην πράξη δεν αποκλείεται λόγω του «φαύλου κύκλου» υπερχρέωσης και ύφεσης, να βρεθούμε σε κατάσταση «έξωσης», περίπτωση η οποία θα πρέπει να αποτελέσει σημείο καμπής για ριζική αλλαγή πλεύσης. Από αυτήν την άποψη οι αντιστάσεις και ανατροπή των αντιλαϊκών μέτρων, η συσπείρωση και κοινή δράση των δυνάμεων της αριστεράς σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, αποτελούν τη μόνη αισιόδοξη προοπτική για το σήμερα και το αύριο των εργαζόμενων και της ελληνικής κοινωνίας.
Γιάννης Τόλιος
διδάκτωρ οικονομικών επιστημών
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS