Το δημόσιο λιγνιτωρυχείο Βεύης, το οποίο έως το 2003 είχε παραχωρηθεί στην εταιρία ΒΙΟΛΙΓΝΙΤ (πρώην ορυχείο Βαρβούτη),η οποία πουλούσε το λιγνίτη στη ΔΕΗ, είναι τμήμα του ενιαίου κοιτάσματος Βεύης. Το δικαίωμα εκμετάλλευσης του υπόλοιπου κοιτάσματος έχει παραχωρηθεί στη ΔΕΗ, για την τροφοδοσία της λιγνιτικής μονάδας Μελίτης Φλώρινας.
Το υπόψη ορυχείο έχει έκταση περίπου 38.000 στρέμματα. Τα γεωλογικά αποθέματα εκτιμώνται περίπου 171 εκατομ. τόνοι και τα τεχνικά απολήψιμα περίπου 126 εκατομ. τόνοι.Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΔΕΗ τα οικονομικά απολήψιμα αποθέματα λιγνίτη είναι 94 εκατομ. τόνοι. Η μέση σχέση αγόνων προς λιγνίτη εκτιμάται σε 7,5 m3/τόνο. Ο λιγνίτης είναι ξυλιτικού τύπου πολύ καλής ποιότητας με μέση κατώτερη θερμογόνο ικανότητα 2.458 kcal/kgr. Με τιμή περίπου ?20-22/τόνο, η αξία του οικονομικά απολήψιμου κοιτάσματος εκτιμάται σε περίπου ?2 δισεκατομ.
Επισημαίνεται ότι τα απολήψιμα αποθέματα του υπόλοιπου κοιτάσματος της ΔΕΗ είναι πολύ λιγότερα (περίπου 57 εκατομ. τόνοι) και ότι για τη ομαλή τροφοδοσία του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού (ΑΗΣ) Μελίτης χρειάζονται και τα δύο τμήματα του κοιτάσματος. Λόγω της καλύτερης ποιότητας του υπόψη κοιτάσματος, η υπάρχουσα λιγνιτική μονάδα Μελίτη Ι έχει σχεδιαστεί για να τροφοδοτείται από αυτό με το 50% του απαιτούμενου λιγνίτη για τη λειτουργία της, ενώ έχουν κατασκευαστεί υποδομές για την κατασκευή σύντομα μιας δεύτερης λιγνιτικής μονάδας (Μελίτη ΙΙ) στην θέση του ΑΗΣ.
Σημειώνεται ότι διεθνής διαγωνισμός για την κατασκευή της μονάδας Μελίτη ΙΙ είχε γίνει από το 2008, αλλά ήταν άγονος, χωρίς να κατατεθεί καμία προσφορά. Σύμφωνα με δηλώσεις του Διευθ. Συμβούλου της ΔΕΗ η προκήρυξη του διαγωνισμού θα επαναληφθεί σύντομα.
Το 2003 γίνεται έξωση της ΒΙΟΛΙΓΝΙΤ από το λιγνιτωρυχείο λόγω οφειλών μισθωμάτων και υποχρεώσεων σε εργαζόμενους (συνολικά περίπου ? 4 εκατομ.).
Το 2004-2005 προκηρύσσεται δημόσιος πλειοδοτικός διαγωνισμός για την παραχώρηση του λιγνιτωρυχείου, αν και η νομοθεσία προβλέπει ανάθεση χωρίς διαγωνισμό. Η ΒΙΟΛΙΓΝΙΤ προσφεύγει στα δικαστήρια και πετυχαίνει από το ΣτΕ να μη κατακυρωθεί ο διαγωνισμός. Οι ιδιώτες που υπέβαλαν προσφορές προσφεύγουν στη Ευρωπαϊκή Επιτροπή εναντίον της ΔΕΗ.
Με την Απόφαση της Ευρ. Επιτροπής της 05-03-2008 επιβάλλεται η παραχώρηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων Δράμας, Ελασσόνας, Βεύης και Βεγόρας, μετά από τη διενέργεια διαγωνισμών, σε επιχειρήσεις εκτός της ΔΕΗ και η διάθεση του λιγνίτη σε τρίτους εκτός της ΔΕΗ (εκτός εάν δεν υπάρχουν άλλες αξιόπιστες προσφορές. Η προσφυγή της ΔΕΗ στο Πρωτοδικείο των Ε.Κ. (ΠΕΚ) απορρίπτεται και με την απόφαση της Ε.Ε. της 04-08-2009 επιβεβαιώνεται η προηγούμενη απόφαση της Ε.Ε. Η Απόφαση της 04-08-2009 θέτει προθεσμία 6 μηνών για την προκήρυξη των διαγωνισμών και 12 μηνών για την παραχώρηση των ορυχείων. Η ΔΕΗ άσκησε έγκαιρα (19-10-2009) προσφυγή ακύρωσης της Απόφασης στο ΠΕΚ, η οποία εκκρεμεί.
Σε κοινή συνέντευξη τύπου των επικεφαλής του Τομέα Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ κ. Μιχ. Χρυσοχοϊδη και Φιλ. Σαχινίδη στις 31-08-2009, η απόφαση της Ευρ. Επιτροπής χαρακτηρίζεται «κατάπτυστη», η οποία στηρίζεται σε «μια λογική ιδεοληψιών και νεοφιλελεύθερης αφέλειας που διακρίνει ορισμένους Ευρωπαίους Επιτρόπους». Η θέση του κόμματος διατυπώνεται με σαφήνεια: «Το ΠΑΣΟΚ ουδέποτε θα στέρξει να αποδεχθεί αυτή την απαράδεκτη απόφαση, η οποία οδηγεί σε εκχώρηση εθνικού πλούτου σε ιδιώτες...ουδέποτε θα προβεί στην εκμίσθωση νέων κοιτασμάτων λιγνίτη σε περιοχές όπως είναι η Ελασσόνα, η Δράμα κλπ...θα εκσυγχρονίσει τις μονάδες λιγνίτη στη Δυτική Μακεδονία και θα επεκτείνει παραπέρα την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τεχνολογίες καθαρού λιγνίτη, που έχουν μειωμένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακος»...
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Ευρωβουλευτή Ν. Χουντή το Νοέμβριο του 2009, ο Επίτροπος για θέματα ενέργειας κ. Πίλγκαμπς σημειώνει ότι «…η Επιτροπή δεν παρεμβαίνει στις τοπικές αποφάσεις των κρατών μελών όσον αφορά την αδειοδότηση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής εφόσον η αδειοδότηση πραγματοποιείται σύμφωνα με το δίκαιο της Ε.Ε….» και ότι «…ζητήθηκε απλώς από την ελληνική κυβέρνηση να εξασφαλίσει ισότιμη πρόσβαση των ανταγωνιστών στα κοιτάσματα λιγνίτη καθώς οι αρχές θα αποφασίζουν να τα διαθέσουν για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Σε αυτή τη βάση η ελληνική κυβέρνηση προσφέρθηκε να αναθέσει στους ανταγωνιστές της ΔΕΗ την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στις περιοχές της Δράμας, Ελασσόνας, Βεύης και Βεγόρας». Δηλαδή ο Επίτροπος «ρίχνει το μπαλάκι» για την απόφαση στη νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Αναφερόμενος στο ζήτημα ο Ν. Χουντής έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Η κυβέρνηση της ΝΔ ανέλαβε την υποχρέωση απέναντη στην Κομισιόν να αποκλίσει τη ΔΕΗ και να παραχωρήσει σε ιδιώτες δικαιώματα εκμετάλλευσης στα ανωτέρω τέσσερα λιγνιτικά κοιτάσματα. Η ενέργεια αυτή αποτελεί μέρος σχεδίου για περαιτέρω ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και ταυτόχρονα καθιστά πιό δυσχερή την προσπάθεια της χώρας μας για ...επίτευξη των στόχων που θέτει το κοινοτικό δίκαιο ...και το πρωτόκολο του Κυότο, αφού άμεση προτεραιότητα γιαυτό πρέπει να είναι η απόσυρση των παλαιών ρυπογόνων και αντιοικονομικών λιγνιτικών μονάδων (τουλάχιστον 2000 MW) και η αντικατάστασή τους από νέες σύγχρονης τεχνολογίας και μεγάλους βαθμούς απόδοσης. Ο αποκλεισμός της ΔΕΗ, εκτός του ότι παραβιάζει τον ισότιμο ανταγωνισμό, αφαιρεί το κίνητρο για την απόσυρση των παλαιών μονάδων...Εξάλλου η αρνητική εμπειρία των ιδιωτικών λιγνιτωρυχείων στη χώρα μας, που είχαν κόστος παραγωγής υπερδιπλάσιο εκείνου της ΔΕΗ, δεν δικαιολογεί τέτοιες επιλογές. Η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ οφείλει να ανατρέψει την απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης για το θέμα της παραχώρησης των κοιτασμάτων σε ιδιώτες.»
Η νέα κυβέρνηση παρά τις προηγούμενες διαβεβαιώσεις και δεσμεύσεις της, προχώρησε τις διαδικασίες εκμίσθωσης του ορυχείου Βεύης, στον ίδιο δρόμο που είχε καθορίσει η προηγούμενη. Έτσι στις 05-02-2010 με αρ. Πρωτ. Δ9/Δ/Φ6/2331/405 το ΥΠΕΚΑ δημοσίευσε δημόσια Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για απευθείας σύμβαση εκμίσθωσης του, με μόνη απαίτηση να «διαθέτει τα εχέγγυα για τη διενέργεια έρευνας και εκμετάλλευσης». Η πρόσκληση υπογράφεται από τον υφυπουργό Ι. Μανιάτη.
Στις 17-03-2010 με δελτίο τύπου του ΥΠΕΚΑ διευκρινίζεται συμπληρωματικά ότι «η διαδικασία που ακολουθείται δεν είναι διαγωνιστική, ως εκ τουτου δεν υπάρχουν τεύχη δημοπράτησης και δεν απαιτείται η υποβολή προσφορών. Τα εχέγγυα που απαιτούνται....σχετίζονται με την οικονομική επιφάνεια και την εμπειρία σε εξορυκτικά έργα των υποψήφιων αναδόχων....Με βάση τις προτάσεις των ενδιαφερομένων...θα επακολουθήσει διαπραγμάτευση με τον καθένα χωριστά και η Επιτροπή, αξιολογώντας τις τελικές προτάσεις τους, θα εισηγηθεί την επιλογή της πλέον συμφέρουσας για το Δημόσιο πρότασης.»
Στις 22-03-2010 ανακοινώνονται από το ΥΠΕΚΑ τα ονόματα 13 εταιρειών που υπέβαλαν αιτήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Μεταξύ τους υπάρχουν 4 πολύ μεγάλες κατασκευαστικές (ΑΚΤΩΡ, ΤΕΡΝΑ, ΜΗΧΑΝΙΚΗ, DRAGADOS), ο Όμιλος ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ, η ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΧΛΑΔΑΣ Α.Ε. και άλλες μικρότερες.
Στις 08-06-2010 γίνεται ενημέρωση των εκπροσώπων των πολιτικών κομμάτων για την πορεία των εργασιών της Επιτροπής. Σʼαυτήν ο υφυπουργός Ι. Μανιάτης επανέλαβε ότι η διαδικασία επιλογής είναι απευθείας ανάθεση και όχι διαγωνισμός, ως συνέχεια του προηγούμενου διαγωνισμού που κηρύχθηκε άγονος, αλλά θα πρέπει να έχει τη διαφάνεια διαγωνισμού και δήλωσε ότι η επικύρωση της ανάθεσης θα γίνει από τη Βουλή. Σε ερώτησή μου για το πώς αντιμετωπίζεται το ενδεχόμενο μιας θετικής για τη ΔΕΗ απόφασης των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων, αφού η προσφυγή της δεν έχει εκδικαστεί, η απάντηση του Νομικού Συμβούλου ήταν ότι η εκδίκαση της ένστασης της ΔΕΗ δεν συνδέεται με τη διαδικασία ανάθεσης, αφού η ΔΕΗ δεν έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον.
Από τον πρόεδρο της Επιτροπής (Π. Μητρόπουλος, Πρόεδρος ΙΓΜΕ) παρουσιάστηκε πρόταση με τα απαραίτητα στοιχεία που θα πρέπει να υποβάλουν οι ενδιαφερόμενοι για τη μίσθωση (Στοιχεία οικονομικής επιφάνειας, επιχειρησιακό σχέδιο, σχέδιο εκμετάλλευσης ορυχείου, περιβαλλοντικά:ελάχιστες υποχρεώσεις, π.χ. ΜΠΕ και πρόσθετες απαιτήσεις, αντισταθμιστικά οφέλη προς την τοπική κοινωνία, εγγυήσεις και ύψος προσφερόμενου μισθώματος) και ζητήθηκαν σχόλια. Σημειώνονται ορισμένα:
• Ο βουλευτής (ΠΑΣΟΚ) Γ. Λιάνης αφού επισήμανε ότι η περιοχή «είναι κακοπαθημένη», ότι ο Βαρβούτης άφησε «χρέη και βερεσέδια», ότι όλα τα κόμματα στην περιοχή θέλουν την κατασκευή της 2ης μονάδας και στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να προβλεφθεί η μετεγκατάσταση της Βεύης, τόνισε ότι το αποτέλεσμα της διαδικασίας θα πρέπει να είναι «όχι μόνο νόμιμο αλλά και ηθικό».
• Ο βουλευτής (ΝΔ) Ε. Κωνσταντινίδης αξιολόγησε το σχέδιο εκμετάλλευσης ως πρώτο κριτήριο και επισήμανε τη σημασία της διαχείρησης των νερών του ορυχείου.
• Ο ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ κ. Παναγόπουλος χαρακτήρισε ως «παγκόσμιο παράδοξο» τη δρομολογούμενη δημιουργία δύο ξεχωριστών εκμεταλλεύσεων στο ίδιο κοίτασμα, επισήμανε ότι με τον τρόπο αυτό,για τεχνικούς λόγους, το 30% του κοιτάσματος θα μείνει αναξιοποίητο και το κόστος παραγωγής θα είναι διπλάσιο εκείνου μιας ενιαίας εκμετάλλευσης.
• Ο Ειδικός Γραμματέας Περιβάλλοντος (?) κ. Μέργος χαρακτήρισε και εκείνος «παγκόσμια πρωτοτυπία» το διαχωρισμό ενός κοιτάσματος σε δύο εκμεταλλεύσεις, έκανε την πρόβλεψη ότι η επιλογή αυτή θα προκαλέσει πολλά προβλήματα, που «θα τα βρούμε μπροστά μας πολύ σύντομα».
• Εγώ, επιφυλάχθηκα για τη θέση του κόμματος μετά την ενημέρωσή του και επισήμανα ότι τα κριτήρια επιλογής αναδόχου που προτείνει ο Πρόεδρος επιτροπής μπορεί να είναι θεωρητικά σωστά, αλλά έχουν χαρακτήρα ποιοτικό και δύσκολα μπορούν να ποσοτικοποιηθούν για μια αντικειμενική αξιολόγηση. Σε κάθε περίπτωση θα προκύψουν ενστάσεις και προσφυγές που θα οδηγήσουν σε δικαστικές διαμάχες με απροσδιόριστη χρονική κατάληξη. Χρησιμοποιώντας την έκφραση του Γ. Λιάνη για «νόμιμο και ηθικό» παρατήρησα ότι στη συγκεκριμένη διαδικασία «ανήθικος» είναι ο αποκλεισμός της ΔΕΗ από την εκμετάλλευση του ορυχείου και κάθε προσπάθεια «νομιμοποίησης» αυτής της επιλογής οδηγεί σε «παγκόσμια παράδοξα».
Οι ενεργειακές επενδύσεις του μεγέθους των μεγάλων λιγνιτικών μονάδων, όπως οι μονάδες Μελίτη Ι και ΙΙ, απαιτούν μακροχρόνιο προγραμματισμό, απαραίτητο στοιχείο του οποίου είναι η εξασφάλιση του ελέγχου της τροφοδοσίας τους με το απαιτούμενο καύσιμο για τουλάχιστον τρεις 10ετίες. Όταν μελετήθηκε (τη 10ετία του 1990) και κατασκευάστηκε η μονάδα Μελίτη Ι (με υποδομές και για τη μονάδα Μελίτη ΙΙ) κανείς δεν φανταζόταν ότι πριν ακόμη συμπληρωθεί η πρώτη 10ετία, οι αλλαγές στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο της ενέργειας θα έθεταν σε αμφισβήτηση την ομαλή τροφοδοσία του λιγνιτικού σταθμού.
Ο διοικητικός αποκλεισμός της ΔΕΗ από το ορυχείο που τροφοδοτεί τις μονάδες της είναι αντίθετος όχι μόνο με το μακροχρόνιο προγραμματισμό, αλλά και με κάθε έννοια ορθολογισμού. Αφού τρίτη λιγνιτική μονάδα στην περιοχή είναι αφενός ανεπιθύμητη και αφετέρου αδύνατο να καλυφθεί η τροφοδοσία της μόνο από το υπό εκμίσθωση ορυχείο, ο εκμισθωτής θα διαθέτει αναγκαστικά το λιγνίτη στις μονάδες της ΔΕΗ. Από την άλλη πλευρά, οι μονάδες Μελίτη Ι και ΙΙ δεν έχουν άλλη δυνατότητα ομαλής λειτουργίας, από το να τροφοδοτούνται και από το υπό εκμίσθωση ορυχείο. Συνεπώς η επιλογή της εκμίσθωσης σε ιδιώτες οδηγεί αναγκαστικά στην διοικητική επιβολή ενός «συνεταιρισμού» μεταξύ των ιδιωτών και της ΔΕΗ και δεν έχει καμία σχέση με τον «ελεύθερο ανταγωνισμό». Η εναλλακτική επιλογή σʼαυτόν τον εκβιασμό είναι να φορτωθεί η ΔΕΗ μια υπολειτουργούσα ή και ανενεργό επένδυση (stranded investment), για την οποία το ευρωπαϊκό δίκαιο της δίνει δικαίωμα να απαιτήσει αποζημίωση από τον υπεύθυνο.
Η διαδικασία που ακολουθεί η κυβέρνηση περιέχει μια εγγενή αντίφαση μεταξύ της απαιτούμενης διαφάνειας του διαγωνισμού και της αδιαφάνειας της απευθείας ανάθεσης, η οποία δεν μπορεί να ξεπεραστεί.
Το επιχείρημα «σωστά τα παραπάνω αλλά μας το επιβάλλει η Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου» παραβλέπει το γεγονός ότι η Απόφαση δεν έχει τελεσιδικήσει, ούτε ότι η Απόφαση επιβάλει διαγωνισμό ενώ η νομοθεσία της χώρας την απευθείας ανάθεση, την οποία προωθεί η κυβέρνηση. Εξάλλου οι Αποφάσεις της 05-03-2008 και 04-08-2009 ήταν γνωστές όταν οι κ. Χρυσοχοϊδης και Σαχινίδης στη συνέντευξη τύπου της 31-08-2009 δέσμευαν το ΠΑΣΟΚ ότι «ουδέποτε θα στέρξει να αποδεχθεί αυτή την απαράδεκτη απόφαση, η οποία οδηγεί σε εκχώρηση εθνικού πλούτου σε ιδιώτες...»
Το κόμμα μας θα πρέπει να επιμείνει στην παραπάνω θέση που απεμπόλησε η κυβέρνηση σε λιγότερο από ένα χρόνο. Υπάρχουν σοβαρά τεχνικά, οικονομικά και νομικά επιχειρήματα, τα οποία αν υποστηριχθούν με συνέπεια και έξω από τη λογική των μονοδρόμων και του «τράβα με κι ας κλαίω», μπορούν να επαναφέρουν μιά «κατάπτυστη» και παράλογη Απόφαση η οποία στηρίζεται σε «μια λογική ιδεοληψιών και νεοφιλελεύθερης αφέλειας» στους κόλπους της λογικής.
Αθήνα 21-07-2010
Γ. Ανδριώτης
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS