Skip to main content.
05/12/2010

Σε αυτές τις συνθήκες δεν υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης - συνέντευξη του Γ.Σταθάκη στην ΑΥΓΗ (Χρ.Δημήτρης)

Μια προοδευτική κυβέρνηση θα πίεζε για την προφανή αναδιάρθρωση του χρέους σε ορίζοντα 15-20 χρόνων, για ένα “κούρεμα” της τάξης του 10-20%, και για τη διόρθωση των δημόσιων οικονομικών με τρόπους κοινωνικά δικαιότερους και πιο αποτελεσματικούς. Η Ε.Ε., και όχι μόνο η Ελλάδα, ήδη δοκιμάζεται από τους δανειστές, οπότε τα περιθώρια για μια κοινή αντιμετώπιση των δανειστών σε ευρωπαϊκό επίπεδο αυξάνουν, αντί να μειώνονται εκτιμά ο καθηγητής πολιτικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, Γιώργος Σταθάκης. Αναλυτικά η συνέντευξη.

*Τι σημαίνει η επέκταση της εξόφλησης του δανείου της τρόικας και της παράτασης των όρων του Μνημονίου; Αυξάνονται οι δυνατότητες επιλογών και περισσεύουν χρήματα για αναπτυξιακούς σκοπούς;

Κάθε συζήτηση περί ανάπτυξης εν μέσω της πολιτικής του Μνημονίου, δηλαδή της πολιτικής του βίαιου αποπληθωρισμού, φαντάζει τραγελαφική. Η ανάπτυξη, σύμφωνα με τους θιασώτες αυτής της πολιτικής, έπεται του αποπληθωρισμού και θα προέλθει αποκλειστικά από ιδιωτικές επενδύσεις όταν ο αποπληθωρισμός θα έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του. Αν αυτό συνεπάγεται μείωση των μισθών και των τιμών κατά 20, 30 ή 40% είναι αδιευκρίνιστο. Ο κίνδυνος είναι η “παγίδα της ύφεσης και του αποπληθωρισμού” να φθάσει στο 40-50% των τιμών, οπότε και η μείωση του ΑΕΠ θα είναι περίπου στο μισό από αυτό, της τάξης του 20%.

* Ο σύμβουλος του πρωθυπουργού, ο Ιταλός Τομάζο Σκιόπα μίλησε πρόσφατα για την ελληνική οικονομία και εκτίμησε ότι η χώρα μας θα χρειαστεί 10 με 15 χρόνια για να ανακάμψει.

Προφανώς ο κ. Σκιόπα θεωρεί ότι ο αποπληθωρισμός πρέπει να φτάσει στα υψηλά μεγέθη του 40-50%, στην οποία περίπτωση η επιστροφή της οικονομίας στα επίπεδα του 2008 όντως θα πάρει 10 χρόνια.

* Τι δυνατότητες έχει μία νέα κυβερνητική πλειοψηφία για να καταφέρει να απεγκλωβίσει τη χώρα από τα σημερινά ασφυκτικά δεσμά και τι δυνατότητες έχουν οι δανειστές μας ώστε να εμποδίσουν αυτόν τον απεγκλωβισμό;

Η επέκταση του χρόνου αποπληρωμής των 110 δισ. καθιστά την αποπληρωμή πιο ρεαλιστική εάν, και μόνο εάν, γίνει η αναδιάρθρωση και των υπόλοιπων 250 δισ. του δημόσιου χρέους σε ορίζοντα 20ετίας. Η δυνατότητα εξάλλου της εξυπηρέτησης του χρέους δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των 20 δισ. τον χρόνο, κάτι που αντιπροσωπεύει το 6-7% του ΑΕΠ, όπως ήταν την περίοδο 1990-1996 (προσωρινά είχε φθάσει και το 10%).

* Πόσο μπορεί να αντέξει η ευρωπαϊκή συνοχή με δανειακή υποδούλωση των αδυνάμων οικονομιών της Ευρώπης;

Μια προοδευτική κυβέρνηση θα πίεζε για την προφανή αναδιάρθρωση του χρέους σε ορίζοντα 15-20 χρόνων, για ένα “κούρεμα” της τάξης του 10-20%, και για τη διόρθωση των δημόσιων οικονομικών με τρόπους κοινωνικά δικαιότερους και πιο αποτελεσματικούς. Η Ε.Ε., και όχι μόνο η Ελλάδα, ήδη δοκιμάζεται από τους δανειστές, οπότε τα περιθώρια για μια κοινή αντιμετώπιση των δανειστών σε ευρωπαϊκό επίπεδο αυξάνουν, αντί να μειώνονται. Η Ε.Ε., αργά ή γρήγορα, θα οδηγηθεί στην προφανή πολιτική “αντιμετώπισης των αγορών” με ενεργητική παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας (ευρωομόλογα), διπλασιασμό πιθανά των πόρων του μηχανισμού στήριξης και ενίσχυση των μηχανισμών αντιμετώπισης των “ασύμμετρων συνεπειών” της κρίσης κατά χώρα.

* Και αν αποτύχουν οι συνταγές των Μνημονίων, ποια είναι η επόμενη φάση για την Ε.Ε. Ένωση με λιγότερα μέλη;

Η Ε.Ε. έχει το χαμηλότερο δημόσιο χρέος στον κόσμο συνολικά και με εμφανή τα σημάδια εξόδου από την κρίση των ισχυρότερων οικονομιών. Κινδυνεύει από μια ακραία και αυτοκαταστροφική πολιτική που ξεκίνησε το 2008, όταν αρνήθηκε να συνδράμει στην “κευνσιανή πολιτική” των ΗΠΑ και της Κίνας, και όταν αρνήθηκε να σταθεροποιήσει τις διεθνείς ισοτιμίες. Η “επίθεση των αγορών” στο δημόσιο χρέος μεμονωμένων χωρών επιδιώκει να τη “συμμορφώσει” διαμορφώνοντας την ισοτιμία δολαρίου και ευρώ σε επιθυμητά επίπεδα, προκειμένου να διατηρήσουν οι ΗΠΑ την επεκτατική τους πολιτική και ταυτόχρονα να συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται από τον υπόλοιπο κόσμο. Η Ε.Ε. δεν κινδυνεύει από διάλυση, αλλά από έλλειψη πολιτικής ηγεσίας. Η Ε.Ε. με λιγότερα μέλη αποκρύπτει το πρόβλημα, που ενώ όλοι νομίζουν ότι αυτό εκπορεύευται από την “περιφέρεια” της Ε.Ε., τελικά είναι πρόβλημα και της ίδιας της “καρδιάς” της Ευρώπης. Αυτό ισχύει πρωτίστως για το τραπεζικό σύστημα. Η Ευρώπη κινδυνεύει από γεωπολιτικούς και όχι οικονομικούς λόγους.

* Για τις χώρες της Ε.Ε. που υποφέρουν από τους επιβαλλόμενους όρους υπάρχουν τρεις εκδοχές. Μένουμε σε Ε.Ε. και ευρώ, μένουμε στην Ε.Ε. αλλά φεύγουμε από το νόμισμα, και η τρίτη, φεύγουμε και από τα δύο. Ποια είναι τα υπέρ και κατά αυτών των επιλογών;

Το φεύγουμε από το ευρώ και μένουμε στην Ε.Ε. θα μας γλύτωνε από το Μνημόνιο διότι θα έφερνε τα αποτελέσματα του Μνημονίου άμεσα. Άρα εντάσσεται στο ίδιο μήκος κύματος. Οι μισθοί και οι εγχώριες τιμές θα μειώνονταν ανάλογα με την υποτίμηση και οι εισαγωγές θα γίνονταν ακριβότερες. Θα αντιμετώπιζε το πρόβλημα του εμπορικού ισοζυγίου και θα διευκόλυνε την ανάκαμψη της εγχώριας παραγωγής. Θα είχε νόημα εάν η ελληνική οικονομία είχε ισχυρή εξαγωγική παρουσία σε αγροτικά και βιομηχανικά προϊόντα. Εντούτοις θα τραυμάτιζε το ισοζύγιο πληρωμών καθώς η ναυτιλία και ο τουρισμός, που προσφέρουν διπλάσιους πόρους από τις εξαγωγές αγαθών απαιτούν σταθερό νόμισμα. Δεν θα μας γλύτωνε από τη μέγγενη των αγορών, καθώς μετά την υποτίμηση θα άρχιζε η κλασική διαδικασία των συνεχών διακυμάνσεων του νομίσματος μέσω των αποτιμήσεων των αγορών. Πολύ σύντομα θα ετίθετο το θέμα της επαναπρόσδεσης σε κάποιο από τα ισχυρά νομίσματα. Θα εκτόξευε το δημόσιο χρέος σε δυσθεώρατα ύψη και θα έθετε την αποπληρωμή των δανείων πάλι σε διαδιακασία αναδιάρθρωσης. Τέλος η διόρθωση των δημόσιων οικονομικών θα ήταν πάλι απαραίτητη, καθώς η υποτίμηση απαντά στο πρόβλημα του εμπορικού ισοζυγίου, όχι στο πρόβλημα των δημόσιων οικονομικών. Μάλιστα ακριβώς επειδή προκαλεί πληθωρισμό λόγω αύξησης των τιμών των εισαγωγών, η διόρθρωση των δημόσιων οικονομικών θα γινόταν ακόμα πιο επιτακτική.

- Το φεύγουμε και από το ευρώ και από την Ε.Ε. δεν αποτελεί ρεύμα διεθνών θεωρητικών, ιδεολογικών ή πολιτικών αναζητήσεων. Προφανώς επειδή δεν αποτελεί “ιστορικό διακύβευμα”, ένα αίτημα συμβατό με τα οικονομικά και πολιτικά δεδομένα της εποχής. Δεν αποτελεί καν θέση κανενός αριστερού πολιτικού σχηματισμού στην Ευρώπη, αν και συνήθως τα “ιστορικά διακυβεύματα”, αφορούν και τις άλλες πολιτικές δυνάμεις. Αποτελεί μάλλον “ελληνική ιδιαιτερότητα” που εκπορεύεται από την διατήρηση της πολιτικής παρουσίας του ΚΚΕ και της εμμονής στην ιδέα του “σοσιαλισμού σε μία χώρα”. Με την ιδέα φλερτάρουν και μικρότερα ρεύματα. Η αριστερά όμως δεν μπορεί παρά να πατάει σε πιο στέρεο έδαφος εάν θέλει με τις ιδέες της να γίνει μέρος μιας ιστορικής κίνησης ή πιο σημαντικό να προκαλέσει νέα “ιστορικά διακυβεύματα”.

http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=585771