Skip to main content.
10/01/2011

Προϋπολογισμός 2011 και «ελεγχόμενη πτώχευση» - άρθρο του Γιάννη Τόλιου, διδάκτορα οικονομικών επιστημών, μέλος της ΚΠΕ

«Δεν θα επιβαρυνθούν περαιτέρω μισθωτοί και συνταξιούχοι και δεν θα υπάρξει αύξηση των φορολογικών συντελεστών…Η κυβέρνηση δεν πρόκειται να λάβει άλλα μέτρα ό,τι και να γίνει»!!. (Γ.Α. Παπανδρέου, 21.10.10)

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο πρωθυπουργός Γ.Α.Παπανδρέου προβαίνει σε διαβεβαιώσεις και «προσωπικές δεσμεύσεις» στον ελληνικό λαό, τις οποίες σε συνέχεια ξεδιάντροπα πετάει «στο καλάθι των αχρήστων».! Πρόκειται για συνειδητή ενέργεια εξαπάτησης και χειραγώγησης του ελληνικού λαού, η οποία με το νέο Προϋπολογισμό 2011 αποκτά νέες διαστάσεις. Τα αντιλαϊκά μέτρα που προωθεί ξεπερνούν τα 14,4 δις ? (6,4% του ΑΕΠ), ενώ συνοδεύονται από ένα ακόμα «κοινοβουλευτικό πραξικόπημα» ανάλογο με αυτό της ψήφισης του «Μνημονίου» τον περασμένο χρόνο στη Βουλή.!

Προϋπολογισμός της «ελεγχόμενης πτώχευσης»

Ο νέος προϋπολογισμός 2011 κινείται στην κατεύθυνση του επικαιροποιημένου «Μνημονίου» που προωθούν κυβέρνηση και «τρόϊκα» (ΔΝΤ-ΕΕ-ΕΚΤ), βυθίζοντας τη χώρα σε διαχρονική ύφεση, υψηλή ανεργία, φτώχεια και κοινωνική περιθωριοποίηση. Η μείωση του ΑΕΠ τα δύο τελευταία χρόνια (-2,3% το 2009 και -4,2% το 2010), συνοδεύεται από νέα κατά -3% το 2011, πλησιάζοντας συνολικά στην τριετία το -10%. Και όλα αυτά στο όνομα της λεγόμενης «σταθεροποίησης», δηλαδή της μείωσης των ελλειμμάτων τα οποία ωστόσο μειώνονται ελάχιστα.

Σύμφωνα με το νέο Προϋπολογισμό, τα συνολικά έσοδα από 54,3 δις ? το 2010 θα ανέλθουν το 2011 σε 59,4 δις, οι συνολικές δαπάνες από 68,8 δις σε 71,8 δις και το έλλειμμα από 23 δις σε 20,8 δις (ή από 9,9%, σε 9,1% του ΑΕΠ). Δηλαδή για οριακή μείωση τους 0,8% του ΑΕΠ, ο ελληνικός λαός και ειδικότερα οι εργαζόμενοι υφίσταται «θυσίες» 14,4 δις ?.!! Αυτό δείχνει το μέγεθος των «θυσιών» τα επόμενα χρόνια αν δεν ανατραπεί το «Μνημόνιο», προκειμένου να μειωθούν στο 3% του ΑΕΠ που απαιτεί το Σύμφωνο Σταθερότητας της ΕΕ.!

Με το νέο προϋπολογισμό η αύξηση των φορολογικών εσόδων θα ξεπεράσει τα 3,2 δις ? (αύξηση 5%) και το σύνολο σχεδόν θα προέλθει από αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης των εργαζόμενων (αύξηση φορολογίας φυσικών προσώπων κατά 6,5%), ενώ στις επιχειρήσεις ΑΕ & ΕΠΕ προβλέπεται μείωση -16%.! Να θυμίσουμε ότι ο φορολογικής συντελεστής για τις μεγάλες επιχειρήσεις από 45% στη δεκαετία ʼ90 μειώθηκε με τις «άοκνες» προσπάθειες των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, στο 20% το 2010.!! Έτσι ενώ στις αρχές δεκαετίας 2000 η φορολογία των φυσικών προσώπων (κυρίως μισθωτών και συνταξιούχων) κάλυπτε το 52% των άμεσων φόρων και τα επιχειρηματικά κέρδη το 48%, το 2009 οι πρώτοι κάλυπταν το 70% και οι δεύτεροι μόλις το…30%.!

Πρωταθλητές της φοροδιαφυγής είναι πρώτα απʼ όλα οι τράπεζες, εφοπλιστές, μεγαλοεισοδηματίες, πολυεθνικές, off-shore εταιρίες, εκκλησία, κά. Το 2008 το σύνολο των λειτουργικών εσόδων των τραπεζών ανήλθε σε 9,5 δις ? (ή 4% του ΑΕΠ), ενώ οι φόροι τους σε 369 εκατ.? (ή 0,68% των συνολικών φορολογικών εσόδων). Από την άλλη οι έλληνες εφοπλιστές παρʼ ότι το 2010 ήταν στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης του εμπορικού στόλου, με μερίδιο 16% και δεύτερη την Ιαπωνία με 15,7%, η συνεισφορά στα φορολογικά έσοδα το 2009 ανήλθε μόλις 12 εκατ.?, ενώ τον ίδιο χρόνο το κράτος είχε από τη χορήγηση «πράσινης κάρτας» στους μετανάστες έσοδα 50 εκατ.?.!!! Άραγε ποιοι αληθινά είναι οι πατριώτες και ποιοι….οι ξένοι.!!

     Επίθεση σε δικαιώματα, κοινωνικές και αναπτυξιακές δαπάνες

Με το νέο προϋπολογισμό προβλέπεται νέα «φοροεπιδρομή» στα λαϊκά στρώματα, με αύξηση των έμμεσων φόρων κατά 2 δις ? (800 εκατ. ? από την αύξηση του ΦΠΑ σε βασικά είδη από 11% σε 13%, 600 εκατ.? από ειδικούς φόρους κατανάλωσης και 600 εκατ.? από πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης). Επίσης προβλέπεται νέα λεηλασία των λαϊκών εισοδημάτων με περικοπές μισθών-συντάξεων-επιδομάτων, υπερίσχυση επιχειρησιακών συμβάσεων έναντι κλαδικών, έκρηξη ακρίβειας, ανεργίας, κά. Ειδικότερα ο νέος νόμος για τις ΔΕΚΟ και τις «επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας» που με συνοπτικές διαδικασίες πέρασε η κυβέρνηση στη Βουλή το Δεκέμβριο 2010, επιφέρει μείωση μισθών στον ιδιωτικό τομέα γύρω στο 15-35%.! Αξίζει να σημειώσουμε ότι ενώ στο διάστημα 1990-2007 το ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε κατά 5,5 φορές (από 38 δις ? σε 208 δις ?), το βασικό μεροκάματο αυξήθηκε μόνο 1 φορά (από 15 σε 30 ?), ενώ τα επιχειρηματικά κέρδη αυξήθηκαν κατά 28 φορές (από 575 εκατ.? σε 16 δις ?).!

Το 2011 οι υπάλληλοι και συνταξιούχοι δημοσίου, θα υποστούν νέες περικοπές μισθών, επιδομάτων και δώρου ύψους 1 δις ?, ενώ «ψαλιδίζονται» κατά 150 εκατ.? τα επιδόματα πολυτέκνων. Επίσης ένας μεγάλος αριθμός εργαζόμενων από ΔΕΚΟ, δημόσιο (συμβασιούχοι) και Αυτοδιοίκηση (κατάργηση δομών), θα οδηγηθούν στο ταμείο ανεργίας, ανεβάζοντας τον αριθμό τους κοντά στο 1.000.000 άτομα.!! Από την άλλη προβλέπονται δραστικές περικοπές κοινωνικών δαπανών. Στον τομέα υγείας 2,1 δις ?) (μείωση δαπανών φαρμακευτικής περίθαλψης), της παιδείας 1,25 δις ? (περιορίζοντας το μερίδιο τους στο ΑΕΠ 2,9%), στα ασφαλιστικά ταμεία 750 εκατ., στους ΟΤΑ 3 δις, στις ΔΕΚΟ 800 εκατ.? (οι περικοπές στις αστικές συγκοινωνίες σημαίνει αύξηση εισιτηρίων ως 40%).

Μεγάλες επίσης περικοπές προβλέπονται στις αναπτυξιακές δαπάνες. Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, υφίσταται νέα μείωση συνέχεια της περυσινής, κατά 500 εκατ.?, διαιωνίζοντας την αδυναμία απορρόφησης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ (φτάνει μόλις 6,2%). Αντίθετα η μείωση των αμυντικών δαπανών (0,5 δις ?) είναι οριακή σε σχέση με τον όγκο τους (υπερβαίνουν το 3,1% του ΑΕΠ). Αν η Ελλάδα είχε το ίδιο ποσοστό στρατιωτικών δαπανών με την ΕΕ (κατά μέσο όρο 1,4% στο ΑΕΠ), τότε στο διάστημα 1988-2009 θα είχε εξοικονόμηση πόρων 67 δις ?.!! Μήπως δεν είναι κι αυτός ένας από τους βασικούς λόγους της τεράστιας υπερχρέωσης;

Τέλος το 2011 θα είναι χρόνος εντατικού ξεπουλήματος δημόσιας περιουσίας, ότι δυστυχώς έχει απομείνει από τις ιδιωτικοποιήσεις των τελευταίων δεκαετιών (τραπεζών, οργανισμών κοινής ωφέλειας, κά). Τώρα σειρά έχουν τα αεροδρόμια, συγκοινωνίες, λιμάνια, πολεμική βιομηχανία, ΔΕΠΑ, ΟΣΕ, ΕΛΤΑ, ΕΥΔΑΠ, ΕΑΣ, Ταχυδρομικό-Ταμιευτήριο, Τράπεζα Αττικής, Εγνατία Οδός, Διεθνής Αερολιμένας Αθήνας, κά. Η συγκεκριμένη πολιτική εκτός από στέρηση σημαντικών μοχλών αναπτυξιακής και κοινωνικής παρέμβασης στην οικονομία, στερεί πόρους από το δημόσιο σε μια περίοδο οξύτατων δημοσιονομικών προβλημάτων. Μόνο το σχέδιο ιδιωτικοποίησης του ΟΣΕ να υπολογίσουμε, εκτός από συρρίκνωση του δικτύου (αντιαναπτυξιακή υποβάθμιση), θα υπάρξει αύξηση κομίστρων, μείωση μισθών και περικοπές θέσεων εργασίας (γύρω στα 2.700 άτομα). Αντίστοιχα μέτρα προβλέπονται στις συγκοινωνίες (ΕΑΣ, ΗΣΑΠ, κά), κάνοντας εκρηκτικό το πρόβλημα ανεργίας.

 Η πολιτική κυβέρνησης και τρόϊκας «οδικός χάρτης» της χρεοκοπίας

Μεγάλο μέρος των εσόδων θα πάει και νέο χρόνο στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους. Στο νέο Προϋπολογισμό το χρέος της «κεντρικής κυβέρνησης» από 298,5 δις ? το 2009 (ή 127% του ΑΕΠ), ανέβηκε σε 343 δις το 2010 (ή 148% ΑΕΠ), ενώ προβλέπεται να σκαρφαλώσει στα 362 δις το 2011 (ή 158,6% ΑΕΠ). Αντίστοιχα οι δαπάνες εξυπηρέτησης από 41,4 δις το 2009, εκτιμώνται 32,8 δις το 2010 (λόγω «περιόδου χάρητος» εξυπηρέτησης δανείου «τρόϊκας»). Αν όμως προσθέσουμε και τις πληρωμές για το βραχυπρόθεσμο χρέος (από 36,9 δις σε 22,6 δις), οι συνολικές δαπάνες εξυπηρέτησης θα ανέλθουν σε 55,4 δις ?, ξεπερνώντας το ύψος των φορολογικών εσόδων ή 24% του ΑΕΠ.! Πρόκειται για μια τεράστια «οικονομική αιμορραγία», η οποία σε βάθος χρόνου δεν αφήνει καμιά ελπίδα ανάρρωσης της ελληνικής οικονομίας. Κι αυτή είναι απόδειξη αποτυχίας του «Μνημονίου», που εκτός από βύθιση του λαού στη φτώχεια, βυθίζει την οικονομία στην ύφεση και την κοινωνία στην ανεργία, φέρνοντας πιο κοντά την επίσημη χρεοκοπία.

Το πρόβλημα ίσως προκύψει το 2011 ή 2012, όμως σίγουρα το 2014, διότι τα υψηλά τοκοχρεολύσια (λήξη δανείων) σε συνδυασμό με την πλήρη απορρόφηση του δανείου της «τρόϊκας» (110 δις ?) και την αδυναμία δανεισμού από τις χρηματαγορές (πολύ υψηλά επιτόκια), οδηγεί μοιραία σε δημοσιονομική «ασφυξία». Όσον αφορά στις αιτίες της υπερχρέωσης, σημειώνουμε επιγραμματικά ότι έχουν άμεση σχέση με το χαρακτήρα της δημοσιονομικής διαχείρισης των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ (φοροδιαφυγή, φοροκλοπή, «μίζες», σπατάλες, γραφειοκρατία, χαριστικές ρυθμίσεις σε πολυεθνικές και εκλεκτούς της ολιγαρχίας, κακοδιαχείριση αποθεματικών ασφαλιστικών ταμείων, «πακέτα» στήριξης τραπεζών, τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα, κά), στις εξωτερικές συναλλαγές (αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα), στους όρους δανεισμού του δημοσίου (επιτόκια και όροι αποπληρωμής), στη χαλάρωση των πιστωτικών κανόνων ιδιαίτερα μετά την ένταξη στο ευρώ, στο έλλειμμα παραγωγικής ανάπτυξης, στη δράση των κερδοσκόπων, κά.

Το τεράστιο χρέος δεν μπορεί να εξοφληθεί και χρειάζεται ριζική ρύθμιση. Μπροστά μας υπάρχουν δύο ουσιαστικά επιλογές. Είτε ρύθμιση με όρους πιστωτών είτε με όρους οφειλετών. Με άλλα λόγια είτε με όρους τραπεζιτών είτε με όρους κοινωνίας. Κυβέρνηση, «τρόϊκα» και κατεστημένα συμφέροντα που στηρίζουν το «Μνημόνιο», κινούνται στη λογική της διασφάλισης των συμφερόντων των πιστωτών, δηλ. της χρηματιστικής ελίτ και των θεσμικών επενδυτών (κερδοσκόπων) σε ελληνικό και κυρίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αντίθετα αυτό που συμφέρει τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού, που δεν ευθύνεται για τα τεράστια χρέη (κι ας λέει ο Πάγκαλος…μαζί τα φάγαμε), είναι η «άρνηση πληρωμής» εκείνων των δανείων (του «επαχθούς» χρέους) που δεν πήγε για των εξυπηρέτηση των αναγκών του λαού (οικονομική ανάπτυξη, κοινωνικές δαπάνες, κά). Πρόκειται για το μεγαλύτερο μέρος του χρέους (ξεπερνά το 80% του δανεισμού) και χρειάζεται διερεύνηση από ειδική «επιτροπή λογιστικού ελέγχου». Ανάμεσα σε αυτές τις δύο επιλογές γίνεται τον τελευταίο χρόνο στην ελληνική κοινωνική μια μεγάλη ιδεολογική και πολιτική σύγκρουση, που εκτός από εθνική έχει και υπερεθνική διάσταση.

Οι κυρίαρχες ηγετικές ελίτ των Βρυξελλών ενδιαφέρονται ζωηρά για τη διασφάλιση των συμφερόντων των τραπεζιτών, επιδιώκοντας ταυτόχρονα τη στήριξη του ευρώ και της Οικονομικής και Νομισματικής Ενοποίησης (ΟΝΕ), που κλυδωνίζεται από τις ενδογενείς αντιφάσεις της. Δεν είναι ο χώρος για εκτεταμένη ανάλυση της κρίσης της «ευρωζώνης». Ωστόσο αυτό που έχει σημασία να τονιστεί είναι ότι σύμφωνα με την τελευταία απόφαση της Συνόδου των αρχηγών το Δεκέμβρη 2010, προβλέπεται από τις αρχές 2013 τη δημιουργία μόνιμου «Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης» για αντιμετώπιση της κρίσης υπερχρέωσης μιας χώρας, η οποία συνδέεται με την «ελεγχόμενη πτώχευση». Δηλαδή πολιτική ρύθμισης χρέους με απόφαση των πιστωτών, η οποία πρακτικά οδηγεί σε μακροχρόνια προγράμματα λιτότητας (διαχρονικό Μνημόνιο) συνδεδεμένα με δεσμεύσεις, κυρώσεις και ποινές στα πλαίσια της ΟΝΕ, που μετατρέπουν ουσιαστικά μια περιφερειακή χώρα σε προτεκτοράτο και ένα λαό αντίστοιχης μοίρας και μέλλοντος. Πρόκειται για το δυσμενέστερο σενάριο που προβάλλει στη χώρα μας και τον ελληνικό λαό στο εγγύς μέλλον.

  Η εναλλακτική οικονομική πρόταση χρειάζεται νέα πολιτική εξουσία

Ωστόσο η συγκεκριμένη προοπτική δεν αποτελεί μονόδρομο. Υπάρχει εναλλακτική λύση σε προοδευτική κατεύθυνση, που έχει ως αφετηρία την άρνηση πληρωμής του «επαχθούς χρέους» και προώθηση ενός προγράμματος οικονομικής ανόρθωσης και κοινωνικής αναγέννησης της χώρας, ανοικτό σε βαθύτερες κοινωνικές αλλαγές και σοσιαλιστική προοπτική. Μια τέτοια προοδευτική διέξοδος προϋποθέτει κατʼ αρχήν δημόσιο κοινωνικό έλεγχο του τραπεζικού συστήματος και Τράπεζας Ελλάδας, καθώς και αξιοποίηση των λαϊκών αποταμιεύσεων για στήριξη προγραμμάτων ανάπτυξης. Δεύτερον, εκτεταμένο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων με κλαδικές πολιτικές, αύξηση απασχόλησης και μείωση ανεργίας. Ριζοσπαστική φορολογική μεταρρύθμιση, πάταξη φοροδιαφυγής και φοροκλοπής, δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών, αύξηση φορολογίας μεγάλων επιχειρήσεων, off-shore εταιριών, μεγάλης ακίνητης περιουσίας, εκκλησίας και άλλων ευπόρων στρωμάτων του πληθυσμού.

Τρίτον, προϋποθέτει ορθολογική διαχείριση πόρων, περικοπή στρατιωτικών δαπανών, κυρίως αυτών που συνδέονται με σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ. Επιστροφή κερδοφόρων ΔΕΚΟ στο δημόσιο έλεγχο, επέκταση σε τομείς στρατηγικής σημασίας. Έλεγχος αγορών και κίνησης κεφαλαίων, καταπολέμηση καρτέλ και ασυδοσίας πολυεθνικών. Προγράμματα στήριξης της οικογενειακής γεωργίας και των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων. Στήριξη του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και δημόσιου τομέα υγείας, πρόνοιας, παιδείας και περιβάλλοντος. Δίκαιη αναδιανομή πλούτου, διασφάλιση αγοραστικής δύναμης μισθών και συντάξεων, στήριξη των ανέργων. Ειδικά προγράμματα απασχόλησης για τη νέα γενιά και διασφάλιση δημοκρατικών δικαιωμάτων. Ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους για τις πιο ευάλωτες κατηγορίες. Ανασυγκρότηση κράτους με χτύπημα διαφθοράς, πελατειακών σχέσεων και γραφειοκρατίας. Εκδημοκρατισμός δομής και λειτουργιών του κράτους, ουσιαστική προστασία του πολίτη. Πολιτιστική αναγέννηση, περιβαλλοντική φροντίδα, κά.

Ασφαλώς με τέτοια εναλλακτική λύση προϋποθέτει ριζικά διαφορετικό συσχετισμό πολιτικών δυνάμεων, δημιουργία μιας προοδευτικής-αριστερής κυβέρνησης και ενός λαϊκού κινήματος που θα παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην προώθηση των ριζοσπαστικών αλλαγών. Πάνω απʼ όλα προϋποθέτει την κοινή δράση των δυνάμεων της Αριστεράς. Στις σημερινές συνθήκες κρίσης η συγκεκριμένη στρατηγική αποτελεί τη μόνη φερέγγυα προοπτική που μπορεί να εγγυηθεί ότι οι θυσίες θα πιάσουν τόπο, θα χτυπηθούν οι βαθύτερες αιτίες των κρίσεων και ότι ανοίγεται ένα ελπιδοφόρο μέλλον στην ελληνική κοινωνία ιδιαίτερα στη νέα γενιά, που η νεοφιλελεύθερη πολιτική έχει χαντακώσει το μέλλον της και τις ελπίδες στη ζωή.