Skip to main content.
Συνασπισμός της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας
07/12/2011

Δραματικά αδιέξοδα στις μικρές επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους της Ράνιας Ιωσηφίδη*

Πάνω από 50.000 μικροί και αυτοαπασχολούμενοι στην πλειοψηφία τους έμποροι πρόκειται να βάλουν λουκέτο μπροστά στα αδιέξοδα που ορθώνουν  οι πολιτικές της «τρικέφαλης» κυβέρνησης  με τις επιταγές της τρόικας. Πολιτικές που αφήνουν σχεδόν ανέγγιχτη την κυρίαρχη μερίδα του κεφαλαίου, που συνεχίζει ανενόχλητη να φοροδιαφεύγει, με εξαγωγές κεφαλαίων σε υπεράκτιες  εταιρείες, ή «παρκάροντας» πακτωλό χρημάτων σε φορολογικούς παραδείσους.

Αποτέλεσμα; μένει στη «μαρίδα» να πληρώσει τη νύφη. Την οικονομική κρίση πληρώνουν τα λαικά στρώματα και βουλιάζουν όλο και περισσότερο στη στέρηση και τη φτώχεια.

Αυτό το κλίμα, αποτυπώθηκε και στην Ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου για το 2011. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της έκθεσης, τα δύο τελευταία χρόνια (2009-2010) ήδη έχουν βάλει λουκέτο 60.000 κύρια μικρές εμπορικές επιχειρήσεις, ενώ άλλες 60.000 περίπου, αυτοαπασχολούμενοι και ΟΕ, φοβούνται ότι θα αναγκαστούν να βάλουν λουκέτο μέσα στον επόμενο χρόνο. Το αντίστοιχο νούμερο στις ΑΕ και ΕΠΕ υπολογίζεται σε 900 - 1.000 επιχειρήσεις.

Την ίδια στιγμή, οι μεγαλο-έμποροι βρίσκουν ότι ο περιορισμός του κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεών τους θα γίνει κατά κύριο λόγο μέσα από απολύσεις εργαζομένων, σε αντίθεση με ατομικές και τις πολύ μικρές ΟΕ και ΕΕ οι οποίες δε θεωρούν ως «λύση» τις απολύσεις.

 

Τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης


1.      Απολογισμός για το 2010

Σε ό,τι αφορά τον οικονομικό απολογισμό για το εμπόριο, λόγος γίνεται στην Εκθεση για ανατροπή της κερδοφορίας, με ζημιογόνο συνολικό αποτέλεσμα. Πάνω από το 75% των ΟΕ, ΕΕ και ατομικών επιχειρήσεων δήλωσε μείωση πωλήσεων και κερδών στη διάρκεια του 2010, οι πωλήσεις των ΑΕ και ΕΠΕ μειώθηκαν κατά 10,2% και η λειτουργική κερδοφορία τους μειώθηκε κατά 84,8%, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έφτασαν στο δωδεκάμηνο το 15%.

·         Επενδύσεις

- Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ παρέμειναν σε πολύ χαμηλά επίπεδα και το 2010.

- Περισσότερες από έξι στις 10 ΟΕ - ΕΕ και ατομικές επιχειρήσεις δήλωσαν ότι ΔΕΝ πραγματοποίησαν επενδύσεις παγίου κεφαλαίου τη διετία 2009-2010.

 

·         Χρηματοδότηση

- Το 2010 περιορίσθηκαν τόσο τα ίδια κεφάλαια όσο και οι υποχρεώσεις των ΑΕ και ΕΠΕ.

- Στο σκέλος των τραπεζικών υποχρεώσεων των ΑΕ και ΕΠΕ οι μεν μακροπρόθεσμες εμφάνισαν

κάμψη οι δε βραχυπρόθεσμες επεκτάθηκαν.

- οι ΟΕ, ΕΕ και ατομικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, ενώ αυξήθηκε εντυπωσιακά και ο αριθμός των επιχειρήσεων που αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.

 

·         Αποδοτικότητα και ρευστότητα

- Περισσότερες από 4 στις 10 ΟΕ - ΕΕ και ατομικές επιχειρήσεις θεωρούν ότι περιορίστηκε σημαντικά (περισσότερο από 10%) η γενική τους ρευστότητα.

- Το ζημιογόνο καθαρό αποτέλεσμα των εμπορικών ΑΕ και ΕΠΕ κατά το 2010, είχε ως συνέπεια η αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων να διαμορφωθεί σε αρνητικά επίπεδα, ενώ και η γενική ρευστότητα ήταν μειωμένη.

2.      Οι εκτιμήσεις των εμπορικών επιχειρήσεων για το 2011

- Οι 8 στις 10 ΟΕ, ΕΕ και ατομικές επιχειρήσεις και σχεδόν τα δύο τρίτα των ΑΕ και ΕΠΕ εκτιμούν ότι οι πωλήσεις τους θα είναι μειωμένες στο τέλος του 2011.

- Τέσσερις στις 5 ανεξάρτητα από μέγεθος δήλωσαν επιδείνωση της κερδοφορίας και αύξηση ζημιών, ενώ δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις και για το 2012.

- Η επενδυτική άπνοια που σημειώθηκε το 2010 εντάθηκε το 2011 η απόλυτη πλειονότητα των ΟΕ-ΕΕ και ατομικών επιχειρήσεων και πάνω από το 40% των ΑΕ-ΕΠΕ δήλωσαν ότι οι επενδύσεις τους μειώθηκαν.

- Οι εξελίξεις αυτές αποτελούν μια δυσάρεστη έκπληξη για τις εμπορικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα για τις ΟΕ-ΕΕ και ατομικές επιχειρήσεις. Οι περσινές τους προβλέψεις απέχουν από τις φετινές τελικές τους εκτιμήσεις.

 

Ειδικότερα, όσον αφορά στην απασχόληση στον κλάδο του εμπορίου, για τρίτη χρονιά συνεχίστηκε η μείωση, ενώ δεν αναμένεται ανάκαμψη ή σταθεροποίηση κατά τον επόμενο χρόνο. Το 2011 χάθηκαν 28.260 θέσεις δουλειάς, ενώ η ανεργία στον κλάδο «χτύπησε» πολύ περισσότερο τις γυναίκες (σε ποσοστό 64,5%) σε σχέση με τους άντρες (ποσοστό 35,5%).

Η μείωση της απασχόλησης παρατηρείται περισσότερο σε καταστήματα και επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 10 εργαζόμενους. Η μείωση της απασχόλησης σε αυτές τις επιχειρήσεις Ακόμη, ενδεικτικό του ότι η ανεργία πλήττει καίρια τους νέους ανθρώπους, δεδομένου ότι 2 στα 3 άτομα που απολύθηκαν είναι νέοι μέχρι 29 χρόνων. Επιπλέον, η απασχόληση μειώνεται κυρίως στην κατηγορία των πλήρως απασχολουμένων, και σε όλες τις κατηγορίες των εργαζομένων με τους μισθωτούς να έχουν τη μεγαλύτερη αριθμητική μείωση. Σύμφωνα με τους συντάκτες της Έκθεσης, η μείωση της μισθωτής απασχόλησης, οφείλεται κατά 53% στις μεταβολές των εργασιακών σχέσεων και αποκλειστικά στη μείωση της μισθωτής απασχόλησης των νέων.

Αξιοσημείωτη είναι η εκτίμηση της Έκθεσης ότι «η δημιουργία ολιγοπωλιακών συνθηκών σε πολλούς κλάδους του εμπορίου (σ.σ. λόγος γίνεται για ΑΕ και ΕΠΕ) ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην απασχόληση, στις αμοιβές, στα κέρδη και στις τιμές πώλησης των προϊόντων με αρνητικές συνέπειες για την κοινωνική ευημερία και συνοχή».

 

3.      Οι προβλέψεις των εμπορικών επιχειρήσεων για το 2012

- Πάνω από μία στις τρεις επιχειρήσεις ανεξάρτητα από τη νομική τους μορφή αναμένουν ότι οι πωλήσεις τους και τα κέρδη τους το 2012 θα είναι μειωμένα. Η απαισιοδοξία ήταν μεγαλύτερη στις ΟΕ-ΕΕ και ατομικές επιχειρήσεις.

- Νέα έντονη εξασθένηση της ροπής για επενδύσεις παγίου κεφαλαίου. Το 31,5% των ΑΕ και ΕΠΕ καθώς και το 36,5% των ΟΕ-ΕΕ και ατομικών επιχειρήσεων δήλωσαν πρόθεση μείωσης των επενδύσεών τους.

- Απαισιοδοξία και στο επίπεδο της απασχόλησης. Περισσότερη ανθεκτικότητα εξακολουθούν να δείχνουν οι ΟΕ-ΕΕ και ατομικές επιχειρήσεις, καθώς περισσότερες από 5 στις 10 δήλωσαν ότι θα κρατήσουν σταθερό το προσωπικό τους.

- Ένα νέο στοιχείο που αναδύεται στην παρούσα έρευνα είναι η αυξημένη αβεβαιότητα που επικρατεί στο εμπόριο. Μία στις τέσσερις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, αδυνατεί να προβλέψει την εξέλιξη βασικών μεγεθών.

4.      Η επιβίωση των επιχειρήσεων στην οικονομική κρίση

- Μία στις τρεις από τις εμπορικές ΑΕ και ΕΠΕ αξιολογεί ως αρκετά ή πολύ πιθανή την περίπτωση αδυναμίας ανταπόκρισης στις τρέχουσες υποχρεώσεις της.

- Η πιθανότητα ασυνέπειας είναι υψηλότερη στις ΟΕ, ΕΕ και ατομικές επιχειρήσεις. Η μία στις δύο επιχειρήσεις θεωρεί αρκετά ή πολύ πιθανή την περίπτωση αδυναμίας ανταπόκρισης στις υποχρεώσεις της.

- Mία στις πέντε από τις ΟΕ, ΕΕ και ατομικές επιχειρήσεις αισθάνεται σοβαρό κίνδυνο αδυναμίας λειτουργίας (λουκέτου) εξαιτίας της βαθειάς κρίσης. Στις ΑΕ και ΕΠΕ το ποσοστό είναι αρκετά χαμηλότερο 13,4%.

- Στις ΑΕ και ΕΠΕ τα πιθανότερα μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης είναι ο περιορισμός του κόστους λειτουργίας, η μείωση προσωπικού και η αύξηση παροχών/προσφορών στα προϊόντα τους.

- Στις ΟΕ-ΕΕ και ατομικές επιχειρήσεις το πιθανότερο μέτρο είναι και εδώ ο περιορισμός του κόστους λειτουργίας. Ακολουθεί η αύξηση παροχών/προσφορών στα προϊόντα τους και έπεται η μείωση τιμών. Σε αντίθεση με τις ΑΕ-ΕΠΕ, δεν θεωρούν ως υψηλής πιθανότητας το ενδεχόμενο των απολύσεων.

 

*Μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ στη Γραμματεία του Τμήματος Οικονομικής Πολιτικής