Μια αμαρτωλή ιστορία.
Μέχρι τα τέλη του 2009 δεν είχαν αναφερθεί προβλήματα στην στατιστική υπηρεσία(τότε ΕΣΥΕ) όσον αφορά τη νομική της υπόσταση και τη λειτουργία της. Οι όποιες αμφισβητήσεις εκτιμήσεων, δεν είχε να κάνει με το επιστημονικό έργο της αλλά με πιθανά μαγειρέματα σε υψηλό επίπεδο. Οι συζητήσεις για αλλαγές στην ΕΣΥΕ και τη νομική της μορφή ξεκίνησαν με τη δημοσιοποίηση του προγράμματος ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβριο 2009. Στο πρόγραμμα αυτό, μπορούσε να παρατηρήσει κάποιος, ότι, παρά τη γενικολογία του στα περισσότερα θέματα, σε ορισμένα, όπως στην ΕΣΥΕ και στις «Ανεξάρτητες αρχές» γινόταν ειδική αναφορά. Ήταν τυχαίο άραγε;
Όπως αποδείχτηκε όχι, αφού άλλωστε το νομοσχέδιο για την ΕΣΥΕ ήταν από τα πρώτα που κατέθεσε η νέα κυβέρνηση Παπανδρέου στο ξεκίνημα της θητείας της. Όπως αναφερόταν στο πρόγραμμα ΠΑΣΟΚ: «Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας (ΕΣΥΕ) αποκτά Ανεξάρτητη Λειτουργία με υψηλή επιστημονική και τεχνολογική στήριξη και η διοίκηση της εγκρίνεται από τη Βουλή».
Η αναφορά αυτή στο πρόγραμμα, σήμαινε την πρόθεση του ΠΑΣΟΚ για παρεμβάσεις. Ακριβώς για αυτό, στην Στατιστική μας υπηρεσία(σήμερα ΕΛΣΤΑΤ, διάδοχο της ΕΣΥΕ), συντελείται εδώ και 2,5 χρόνια ένα βαρύ αμάρτημα, που δεν είναι στιγμιαίο αλλά αντίθετα διαρκές. Η πρόθεση του ΠΑΣΟΚ για καίριες παρεμβάσεις στη Στατιστική Υπηρεσία (στις οποίες δεν υπήρξε ουσιαστική αντίδραση της ΝΔ), αποδεικνύεται από το γεγονός ότι, όλη αυτή την περίοδο, η στατιστική αρχή βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα ιδιαίτερα σε σχέση με τις εκτιμήσεις για το μέγεθος και την εξέλιξη του ελλείμματος της ελληνικής οικονομίας.
Η ΕΛΣΤΑΤ, θεσμοθετήθηκε πολύ σύντομα, το 2010(Ν.3832/2010), στο πλαίσιο του διακηρυγμένου στόχου της δημιουργίας μιας «ανεξάρτητης» αρχής, της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για να διαδεχτεί την Γενική Γραμματεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος και η οποία θα επιτελούσε, τάχα, μια πραγματικά ανεξάρτητη λειτουργία. Το ΠΑΣΟΚ με την θεσμοθέτηση αυτή έκανε λόγο για μία Ανεξάρτητη Αρχή που θα διασφάλιζε παράλληλα την ποιότητα κατά τη διαμόρφωση των επίσημων στατιστικών της Χώρας, με την απαγκίστρωση της επίσημης στατιστικής αρχής από τον κυβερνητικό έλεγχο και τον ουσιαστικός έλεγχο να γίνεται από τη Βουλή. Στην πράξη, τα μεγάλα λόγια της κυβέρνησης ήταν ουσιαστικά η πρόφαση.
Ο συγκεντρωτισμός στην ΕΛΣΤΑΤ.
Όταν ήλθε στη Βουλή το νομοσχέδιο για την αλλαγή νομικής μορφής της ΕΣΥΕ, διατυπωνόταν σαφώς η θέση της κυβέρνησης, ότι, ο έλεγχος της ΕΛΣΤΑΤ(του διάδοχου φορέα) περνά στη Βουλή και ότι η διοίκηση επιλέγεται με αυξημένη πλειοψηφία της διάσκεψης των Προέδρων. Η κυβέρνηση, λοιπόν τότε, επευφημούσε και διατυμπάνιζε ότι καθιερώνει την ανεξαρτησία της υπηρεσίας αυτής. Τι έγινε όμως στην πράξη; Στην πράξη και γι αυτό δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος, η κυβέρνηση επέβαλε στην διοίκηση της ΕΛΣΤΑΤ ως πρόεδρο τον κ.Γεωργίου (υπάλληλο του ΔΝΤ), που λειτούργησε συγκεντρωτικά, χωρίς κανένα ουσιαστικό έλεγχο από Βουλή όλη την μετέπειτα περίοδο, αλλά και χωρίς συνεργασία με άλλα μέλη της διοίκησης όπως καταγγέλθηκε από αυτά.
Στην πράξη επίσης δεν υλοποιήθηκε καμία αναβάθμιση του ρόλου του κοινοβουλίου.
Αυτή η επισήμανση δεν είναι αφηρημένη αλλά με βάση καταγγελίες μελών του ΔΣ της ΕΛΣΤΑΤ που είχαν τεθεί σε απομόνωση και κατήγγειλαν τον πρόεδρο για τη στάση του αυτή, καθώς επίσης καταγγελιών του σωματείου της ΕΛΣΤΑΤ όπως καταγράφονται στις ανακοινώσεις του.
Οι επευφημίες λοιπόν της κυβέρνησης κράτησαν πολύ λίγο, αφού πολύ γρήγορα άρχισαν οι προαναφερόμενες καταγγελίες για απαράδεκτη συγκεντρωτική συμπεριφορά του προέδρου και λειτουργία της ΕΛΣΤΑΤ. Ο πρόεδρος Γεωργίου ήταν το αποκλειστικό αφεντικό της ΕΛΣΤΑΤ και οι υπόλοιποι στο ψυγείο. Ουσιαστικά διοικούσε μόνος σε συνεννόηση με τον κ.Παπακωνσταντίνου.
Τι αλλάζει όμως με την πρόσφατη ρύθμιση που εισάγεται στη Βουλή;
Αφού, όπως προαναφέρθηκε, ο επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ σε συνεννόηση με κυβέρνηση αλλοίωσαν στην πράξη τον ιδρυτικό νόμο, επιχειρούν σήμερα κατ' απαίτηση της Τρόϊκας νέα επέμβαση στην ΕΛΣΤΑΤ η οποία συνδέεται ευθέως με τη δανειακή σύμβαση και το Μνημόνιο 2.
Οι επισημάνσεις που ακολουθούν σχετικά με τη νέα νομοθετική ρύθμιση που έφερε η κυβέρνηση αυτές τις μέρες στη Βουλή, βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις επισημάνσεις των ίδιων των εργαζομένων και είναι οι εξής: Με τις διατάξεις του άρθρου 323 παράγρ. 2 συνιστάται ανεξάρτητη συμβουλευτική επιτροπή αποτελούμενη από 5 μέλη που στην πλειοψηφία τους προέρχονται από φορείς εκτός Ελλάδος και χωρίς τη συμμετοχή εμπειρογνώμονα της ΕΛΣΤΑΤ. Όπως καταγράφεται στις σχετικές διατάξεις, στο «νέο συμβούλιο» που δημιουργείται, ικανοποιούνται οι εκτός συνόρων Ευρωπαίοι εταίροι με τη συμμετοχή εκπροσώπων Ευρωπαϊκών στατιστικών υπηρεσιών, όπως της Eurostat, του ESGAB, της Επιτροπής ESSC, που τους δίνεται η πλειοψηφία. Με αυτό τον τρόπο η πλειοψηφία του συμβουλίου δεν θα αποτελείται από Έλληνες, οι δε εργαζόμενοι θα απουσιάζουν εντελώς.
Η συμμετοχή ξένων στο συμβούλιο αυτό και ο αποκλεισμός ελλήνων υπηρεσιακών παραγόντων αποτελεί πλήρως απαξιωτική εξέλιξη και ορθά επισημαίνεται από το σωματείο
Σχετικά με την καθημερινή διαχείριση, ο νέος νόμος ρίχνει στην ΕΛΣΤΑΤ τη σκιά μιας σύγχρονης απολυταρχίας που παρουσιάζεται ως κώδικας ορθής πρακτικής σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκό πρότυπα. Στη συνείδηση όμως των Ελλήνων πολιτών θα αποτελεί κώδικα ορθής υποταγής, αφού οι μέθοδοι, τα πρότυπα και οι διαδικασίες με τις οποίες θα παράγονται τα στοιχεία θα αποφασίζονται από ένα και μόνο πρόσωπο (άρθρο 323 παρ.9), χωρίς έλεγχο και διαφάνεια!!!»
Επισημαίνουμε, επιπλέον, δύο παρατηρήσεις του σωματείου, με βάση τις οποίες τίθεται ζήτημα νομιμότητας των προωθούμενων ρυθμίσεων, πρώτον σχετικά με τη δυνατότητα μεταβίβασης αρμοδιοτήτων σε όργανα που δεν διαθέτουν την απαιτούμενη εκ του νόμου επιστημονική κατάρτιση και δεύτερον σχετικά με την όποια ανάθεση συμβάσεων έργου σε φυσικά πρόσωπα που θα πρέπει να συνάδει με τη γενικότερη νομοθεσία για σύναψη συμβάσεων έργων στο δημόσιο τομέα.
Η ανεξαρτησία της ΕΛΣΤΑΤ δεν είναι δυνατή στις δοσμένες τροϊκανές συνθήκες.
Συνοψίζοντας, η κύρια αντίθεση μας στις ρυθμίσεις του υπό ψήφιση νομοσχεδίου, είναι πως με αυτές έχουμε πλήρη ανατροπή του ιδρυτικού νόμου της ΕΛΣΤΑΤ. Σε αυτές μπορεί να δει και ο πιο δύσπιστος, ότι όχι μόνο δεν προωθείται καθόλου η ανεξαρτησία της ΕΛΣΤΑΤ, αλλά απεναντίας δένεται χειροπόδαρα και εξαρτάται απόλυτα από τον Πρόεδρό της –ενός ανδρός Αρχή-, τον οποίο τόσο πολύ εμπιστεύονται κυβέρνηση και δανειστές μας. Η ανάδειξη όμως του κ. Γεωργίου σε αποκλειστικό αφέντη της ΕΛΣΤΑΤ δεν μπορεί να εννοηθεί σαν προώθηση της ανεξαρτησίας αλλά συνδέεται με την απώλεια της.
Προσθέτουμε εδώ πως είναι παράλογη και αντιδεοντολογική, η αναβάπτιση του ρόλου του κ.Γεωργίου, σήμερα, όταν εκκρεμεί η διερεύνηση ζητημάτων ενδεχομένης ευθύνης του, από την Βουλή και την δικαιοσύνη.
Η ανεξαρτησία και τυπικά μεταβάλλεται σε νεκρό γράμμα αφού παράλληλα αφαιρείται κάθε θεσμικός κοινοβουλευτικός μηχανισμός ελέγχου. Ο ρόλος της Βουλής ουσιαστικά καταργείται και αρμοδιότητες της Βουλής πχ κατάρτιση κανονισμών περνάνε στον πρόεδρο. Αντίθετα με τις νέα ρυθμίσεις παρατηρούμε παραπέρα προώθηση των εξαρτήσεων από κοινοτικά όργανα σε αντίθεση με τον εσωτερικό έλεγχο πχ μέσω Κοινοβουλίου.
Με το προωθούμενο Σ/Ν, και εφόσον αυτό ψηφισθεί επέρχεται πλέον πλήρης μεταστροφή της φυσιογνωμίας της ΕΛΣΤΑΤ με την πλήρη συγκέντρωση κάθε εξουσίας στον Πρόεδρο αυτής ως προς τη διοίκηση και διαχείριση της ΕΛΣΤΑΤ και την παραγωγή των επίσημων εθνικών στατιστικών, χωρίς να δημιουργείται ένα ευρύτερο θεσμικό σύστημα που να διασφαλίζει ικανοποιητικά την ανεξαρτησία, αποτελεσματικότητα και διαφάνεια ως προς τη λειτουργία της ΕΛΣΤΑΤ
Η προβαλλόμενη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της ΕΛ,ΣΤΑΤ, και βελτίωση της θεσμικής της δομής και λειτουργίας της αποτελεί κενό γράμμα. Αυτό που προκύπτει είναι η κατάργηση του συλλογικού οργάνου διοίκησης και η προώθηση της υπερσυγκέντρωσης αρμοδιοτήτων στο πρόσωπο του Προέδροu της ΕΛ.ΣΤΑΤ που όπως έχει δείξει η εμπειρία είναι αναποτελεσματική αλλά και άκρως αντιδημοκρατική.
Με τις νέες ρυθμίσεις έχουμε λοιπόν παραπέρα συγκεντρωτισμό και αφελληνισμό της ΕΛΣΤΑΤ. Επειδή δε, εκτιμούμε, πως και αυτή η ρύθμιση με τους σημερινούς συσχετισμούς της Βουλής θα περάσει, καταγράφεται σαν μία ακόμη ρύθμιση που πρέπει να ξηλωθεί στη συνέχεια με τον αγώνα και την ετυμηγορία του λαού, που θα ανατρέψει στις εκλογές το υφιστάμενο πολιτικό σκηνικό.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS