Skip to main content.
17/05/2012

Ποια ανάπτυξη και πως; - του Χρήστου Πιλάλη

Εδώ και μια δεκαπενταετία η οικονομική κατάσταση σε Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από την Ευρωπαϊκή Κεντρική  Τράπεζα η οποία το 1999 ιδρύθηκε για να επιβάλλει νεοφιλελεύθερες επιλογές στη γηραιά ήπειρο, προς εξυπηρέτηση καπιταλιστικών και ιμπεριαλιστικών συμφερόντων.

Η δε ενιαία αγορά και το ενιαίο νόμισμα στην ΕΕ κατάργησαν κάθε δυνατότητα προστασίας της εγχώριας παραγωγής, είτε με δασμούς είτε με τη νομισματική πολιτική και επέβαλαν τον πιο άγριο ανταγωνισμό, με ιδιωτικοποιήσεις, ελαστικές σχέσεις εργασίας, μείωση μισθών και συντάξεων. Στην  Ελλάδα, η αποβιομηχάνιση και η καταστροφή ολόκληρων κλάδων παραγωγής ήταν ραγδαία.

Σε αυτό το μαύρο τοπίο, επινόησαν και την πολιτική των Μνημονίων για να δώσουν  τη χαριστική βολή οδηγώντας μας σε βαθιά ύφεση, ανεργία και μείωση εισοδημάτων. Η κατάσταση αυτή αν παραμείνουμε εντός μνημονίων και των συμφωνιών που υπογράφτηκαν θα επιδεινωθεί με ραγδαίους ρυθμούς. Η  ΄΄ανάπτυξη΄΄ μέσα στο πλαίσιο που προτείνει χρόνια τώρα το σύστημα μέσω των υποταγμένων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ,  βασίζεται στην απόλυτη ελευθερία του κεφαλαίου, στο ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου, στην ακόμη μεγαλύτερη εκμετάλλευση της εργασίας, στην παράδοση του περιβάλλοντος στην κερδοφορία του κεφαλαίου. Οι ανάγκες των εργαζομένων καταπατώνται  μέρα με τη μέρα σε επίπεδο μισθών και δικαιωμάτων, σε επίπεδο κοινωνικού κράτους, με τη συρρίκνωση των δημόσιων δαπανών που αφορούν υγεία, παιδεία, πρόνοια, κλπ. Παράλληλα προωθούν τη διάλυση κάθε δημόσιου αναπτυξιακού φορέα και συρρικνώνουν το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ  είναι καθημερινά σε διάλογο με την κοινωνία, μέσα στα  κινήματα της (εκπαιδευτικό, εργατικό, οικολογικό, αγανακτισμένων πολιτών, νεολαίας, κ.α.), σε  διάλογο με τους φορείς της (επιστημονικούς, συνδικαλιστικούς, συνεταιριστικούς, κ.α.) και έχει έτσι χαράξει  με τους πολίτες ένα διαφορετικό δρόμο ώστε μέσα σε μια δεκαετία να μεταμορφωθεί η Ελλάδα. Τελικός μας στόχος είναι η κάλυψη των αναγκών του ελληνικού λαού και όχι των τραπεζιτών και των οικονομικά ισχυρών.

 Για να γίνει αυτό χρειάζεται  περαιτέρω ανατροπή του πολιτικού συσχετισμού και μια νέα πλειοψηφία που θα βασίζεται στη κοινωνία.

Για το Δημόσιο

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορεί και πρέπει να γίνει δημόσιο και να αναμορφωθεί εκ βάθρων σε ένα νέο σύστημα τραπεζών, με δημοκρατική και διαφανή διοίκηση και διαχείριση με συμμετοχή και ισχυρά ελεγκτικά δικαιώματα των εργαζομένων. Με δημόσια επενδυτική δραστηριότητα, με τη συνδρομή του δημόσιου τραπεζικού συστήματος, μπορούν να αναβιώσουν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που σήμερα συνθλίβονται από την έλλειψη ζήτησης και ρευστότητας και από τον ανταγωνισμό του μεγάλου κεφαλαίου.

Όμως παραγωγική ανασυγκρότηση χωρίς δημόσιες επενδύσεις και μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις δεν γίνεται. Χρειάζεται να επιστρέψουν στο Δημόσιο οι Επιχειρήσεις και Οργανισμοί που έχουν εν μέρει ή συνολικά ιδιωτικοποιηθεί, να παραμείνουν ή να επιστρέψουν στον έλεγχο και την ευθύνη του Δημοσίου βασικές παραγωγικές μονάδες, κρίσιμες για την ανάπτυξη της οικονομίας, όπως λιμάνια, αεροδρόμια, αυτοκινητόδρομοι, ναυπηγεία, ορυκτός και ενεργειακός πλούτος.

Η αριστερή πρόταση για την ανάκαμψη έχει δύο βασικούς πυλώνες: α) την τοποθέτηση της Ελλάδας σε μια θέση στον διεθνή καταμερισμό εργασίας με τα αντίθετα χαρακτηριστικά από αυτή που επιθυμούν οι μνημονιακές δυνάμεις  και β) την έναρξη και επέκταση ενός παραγωγικού-οικονομικού κύκλου υπό δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο έξω από τη σφαίρα της εμπορευματοποίησης και του κέρδους.

Ο πρώτος πυλώνας βασίζεται στο ότι το βασικό αναπτυξιακό και παραγωγικό πλεονέκτημα της χώρας είναι οι άνθρωποί της. Το καλό επίπεδο των επιστημόνων της χώρας και ο μεγάλος τους αριθμός  αποτελεί το μεγάλο στρατηγικό μας πλεονέκτημα. Στόχος μας είναι ένα πρόγραμμα επαναπατρισμού όλων των επιστημόνων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα. 

Επενδύσεις και παραγωγή

 Μπορούμε να πετύχουμε ανάπτυξη που δεν θα βασίζεται στο φτηνό εργατικό δυναμικό και τον εκποιημένο φυσικό πλούτο, αλλά στο υψηλά εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, την ανάπτυξη της έρευνας, της καινοτομίας και της παραγωγής προϊόντων με υψηλή προστιθέμενη διεθνή εμπορική αξία. Για να γίνει αυτό χρειάζεται ένα σχέδιο με άξονα το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων (που διαρκώς μειώνουν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ) και τα δημόσια πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα (που σήμερα τα στραγγαλίζουν).

Ο δεύτερος πυλώνας αφορά τους  δημόσιους οργανισμούς με αυτόνομη διοίκηση και δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο, με μικρές εταιρείες κοινωνικής παραγωγής των ίδιων των εργαζόμενων/παραγωγών με τις οποίες μπορούμε να συντάξουμε αναπτυξιακά σχέδια σε διάφορους τομείς. Στόχος μας είναι η κάλυψη των αναγκών από ένα ευρύ δίκτυο παραγωγικών δραστηριοτήτων οι οποίες δεν εντάσσονται στη λογική του κέρδους.

Για παράδειγμα η Ελλάδα θα μπορούσε να αναπτύξει ένα εκτεταμένο δίκτυο μικρών τουριστικών μονάδων με άξονα έναν δημόσιο οργανισμό με στρατηγικό σχέδιο σύμφωνα με το οποίο το φυσικό περιβάλλον, η παράδοση και η ιστορία του τόπου είναι τα βασικά πλεονεκτήματα και όχι τα βασικά εμπόδια όπως υποστηρίζουν οι μνημονιακοί, ο ΣΕΒ και διάφοροι άλλοι οπαδοί  της ανάπτυξης του πλιάτσικου, οι οποίοι ονειρεύονται έναν τουρισμό των μεγάλων επιχειρήσεων/πολυεθνικών με καταστροφή των στρατηγικών πλεονεκτημάτων και μακροπρόθεσμη υπονόμευση της τουριστικής δραστηριότητας (με all inclusive τουριστικές μονάδες, γήπεδα γκολφ κα).

Η Ελλάδα θα μπορούσε να πρωταγωνιστεί διεθνώς στην παραγωγή και μεταποίηση αγροτικών προϊόντων υψηλής ποιότητας βασιζόμενη σε μικρές παραγωγικές μονάδες συνδεδεμένες σε ένα ευρύ δίκτυο το οποίο αναπτύσσεται γύρω από δημόσιους οργανισμούς που στόχο έχουν την ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής προς όφελος των παραγωγών.

Η ανάπτυξη της βιολογικής αγροτικής παραγωγής με τη συνδρομή του κράτους, των ΑΕΙ, της Αγροτικής Τράπεζας και δημοκρατικά οργανωμένων συνεταιριστικών Τραπεζών μπορεί να ξαναζωντανέψει την ύπαιθρο, τις ορεινές και νησιωτικές περιοχές. Η μεγάλης διάρκειας ηλιοφάνεια, ο αέρας που φυσάει στα νησιά, η γεωθερμία μπορούν να αποτελέσουν πηγές καθαρής ενέργειας. Η σημερινή ανάθεση των ήπιων μορφών ενέργειας στο ιδιωτικό κεφάλαιο, αντί να προστατεύει το περιβάλλον, το καταστρέφει με τεράστια αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα. Η αναζήτηση και αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου και των ορυκτών ενεργειακών πηγών, για όσο διάστημα και στο μέτρο που αυτές χρειάζονται, πρέπει να σχεδιαστεί από το κράτος με δημοκρατικό έλεγχο και σε συνεννόηση με τις τοπικές κοινωνίες. Για να γίνουν αυτά χρειάζονται δημόσιοι οργανισμοί διαχείρισης του ορυκτού πλούτου και των ενεργειακών πηγών και δημόσια ιδρύματα ερευνών.

Όπως όλα σήμερα δείχνουν είναι στο χέρι του ελληνικού λαού να επιλέξει τον δρόμο που θα τελικά θα ακολουθήσει για να βγει από την μεγάλη περιπέτεια στην οποία οι μνημονιακές δυνάμεις τον έχουν σπρώξει. Λύση υπάρχει.    

Χρήστος Πιλάλης
μέλος της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του Συνασπισμού

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΟΝΤΙΚΙ