Skip to main content.
05/03/2012

Αποκεντρωμένες Διοικήσεις - Θεσμός του σήμερα ή του χθες; - Μπούκας Κώστας

Είκοσι δύο μήνες μετά την ψήφιση του Καλλικράτη επιβεβαιώνεται το σύνολο των θέσεων μας και η κριτική που είχαμε ασκήσει ως ΣΥΡΙΖΑ στο Νόμο αυτό. Κριτική που εστιαζότανε στην προσπάθεια εφαρμογής νεοφιλελεύθερων πολιτικών και των μέτρων του Μνημονίου.

Το κύριο μέλημα για τις δυνάμεις που προχώρησαν τον Ιούνη του 2010 στην λεγόμενη ¨αναδιάρθρωση¨ της  Τ.Α. α΄και β΄ βαθμού και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (Α.Δ.), αποτελούσε ο αποκλεισμός συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών και η άγρια περικοπή πόρων, ώστε να μπορεί να εισπράττει το χρηματιστηριακό και τραπεζικό κεφάλαιο το ταξικό χρέος που συσσώρευσαν η οικονομική ολιγαρχία της χώρας και οι δυνάμεις του δικομματισμού.

Το 1997 με τον Ν.2503 αποκτήσανε περαιτέρω υπόσταση οι τότε 13 Κρατικές Περιφέρειες και νυν Αποκεντρωμένες Διοικήσεις όπως ονομάζονται από 01.01.2011. Σήμερα υπάρχουν 7 Α.Δ. με την ίδια χωρική αρμοδιότητα. Υποτίθεται ότι είναι μία μορφή αποκεντρωμένης κρατικής λειτουργίας η οποία διοικείται μέσω των διορισμένων Γενικών Γραμματέων (Γ.Γ.), που υπάγονται και εποπτεύονται από το Υπουργείο Εσωτερικών. Είναι  ένας θεσμός που έρχεται από το χθες και κουβαλάει μαζί του την προσπάθεια ελέγχου, πολιτικού ¨παιχνιδιού¨, χειραγώγησης αλλά και παραγκωνισμού μέσω των οικονομικών πόρων που διαχειριζόντουσαν κύρια τα Περιφερειακά Ταμεία, των αιρετών της Τ.Α.

Επιδιώκεται μέσα από τον κάθε φορά κομματικό διορισμένο Γ.Γ. της Α.Δ. το πέρασμα της κυβερνητικής γραμμής στο χώρο της Αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού κατά κύριο λόγο, υλοποιώντας συγκεκριμένα πολιτικές και κατευθύνσεις. Εμείς ως Αριστερά θεωρούμε ότι τον πολιτικό έλεγχο των εκλεγμένων αρχόντων της Τ.Α. ο μόνος αρμόδιος να τον ασκεί είναι η τοπική κοινωνία που τους εξέλεξε και όχι ο Γ.Γ. της Α.Δ. Οι πολίτες θα επιβραβεύσουν ή θα απορρίψουν μέσα από την εκλογική διαδικασία και όχι οι διορισμένοι κομματικοί τοποτηρητές των κρατικών μορφωμάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.                                                                          

Σημειώνουμε ότι τα Περιφερειακά Ταμεία των Α.Δ. μεταφέρθηκαν λόγω Καλλικράτη  από 01.07.2011 στις λειτουργούσες εδώ και δεκατέσσερις μήνες Αιρετές Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις. Σε πρόσφατο Ν/Σ του Υπ. Εσ. επιχειρήθηκε να τα ξαναδημιουργήσουνε για να δώσουνε πόρους στις κρατικές Α.Δ. ώστε να συνεχίσουν να ασκούν την πολιτική τους οι διορισμένοι Γενικοί Γραμματείς.

Πολλά θα μπορούσανε να αναφερθούνε ως παραδείγματα, του φόβου της κεντρικής εξουσίας και του Δικομματισμού απέναντι στη Τ.Α., πολλές αρμοδιότητες που θα έπρεπε να είχανε εκχωρηθεί στις Αιρετές Περιφέρειες παραμένουν στις Α.Δ. Ας σταθούμε σε ένα τελευταίο. Δεν αποδίδεται η αρμοδιότητα για τα ιχθυοτροφεία (άδειες, έλεγχος λειτουργίας, κ.λ.π.) στις Αιρετές Περιφερειακές Αυτοδιοικήσεις. Αυτή θα παραμείνει στην αρμοδιότητα και τον έλεγχο των διορισμένων Γενικών Γραμματέων των Α.Δ. έως 31.12.2012 και προφανώς θα έπεται συνέχεια. 

Η Α.Δ. λειτουργεί ως υπερσυγκεντρωτικό και απόμακρο μοντέλο, παράγοντας μεταξύ άλλων σοβαρότατα προβλήματα και εμπόδια ελέγχου και συμμετοχής πολιτών και εργαζομένων σε αυτό το μόρφωμα.

•    Η αντιμετώπιση της από την Κεντρική Διοίκηση αποκαλυπτική. Δεν υπήρξε ούτε υπάρχει απολύτως καμία ρύθμιση για απαγόρευση διαβίβασης αρμοδιοτήτων από Υπουργεία και Φορείς προς τις Α.Δ. χωρίς την ικανή και αναγκαία συνθήκη, της ταυτόχρονης μεταφοράς προσωπικού που τις υπηρετεί και των πόρων που τις υλοποιούν. Το αποτέλεσμα γνωστό. Απίστευτη ταλαιπωρία για τους υπαλλήλους των Α.Δ. αλλά και για τους συναλλασσομένους πολίτες που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν όπως πρέπει.

•    Την περίοδο αυτή εξάλλου γίναμε μάρτυρες σοβαρότατων προβλημάτων και δυσλειτουργιών. Οι εργαζόμενοι των Τ.Υ.Δ.Κ. από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις (Α.Δ.) μετατάχθηκαν από 01.01.2011 στους Ο.Τ.Α α΄βαθμού, ενώ μεταφέρθηκαν στις Αιρετές Περιφέρειες το β΄εξάμηνο του 2011 από τις Α.Δ. και οι Τεχνικές Διευθύνσεις (Δ.Δ.Ε., Δ.Ε.Κ.Ε., Δ.Ε.Σ.Ε.) χωρίς απολύτως καμία πρόνοια για τη μισθοδοσία τους με αποτέλεσμα εργαζόμενοι να είναι απλήρωτοι επί σειρά μηνών. Ηχηρό παράδειγμα αποτελεί η συντήρηση των οδικών αξόνων που ανήκουν πλέον στις Αιρετές Περιφέρειες. Μεταφέρθηκαν με χρέη προς την ΔΕΗ από τις Α.Δ. που αφορά τον ηλεκτροφωτισμό τους και χωρίς να έχουν εγγραφεί τα αντίστοιχα κονδύλια στους κωδικούς των Περιφερειών ή να υπάρχουν πιστώσεις για τη συντήρηση τους με ότι κινδύνους αυτό συνεπάγεται για τους χρήστες των οδικών αξόνων.

•    Αυτό το κομμάτι της κρατικής μηχανής πρέπει να καταργηθεί όχι μόνο για τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω, αλλά και γιατί οι υπηρεσιακοί τομείς τους οποίους θεραπεύει λειτουργούν αποσπασματικά.

Σήμερα στην ευθύνη των Α.Δ. βρίσκονται οι Δασικές Υπηρεσίες (Δασαρχεία, Δ/νσεις Δασών), οι Διευθύνσεις Αλλοδαπών–Μετανάστευσης, Αστικής Κατάστασης, που όλες αυτές αποτελούν τον κύριο όγκο του δυναμικού της Α.Δ. Με την μεταφορά των Τεχνικών Διευθύνσεων στις Περιφέρειες απέμειναν η Δ/νση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας, η Διεύθυνση Υδάτων, κ.λ.π.

Εύλογα γεννιούνται τα ερωτήματα:

•    Α) Πως είναι δυνατόν να ασκηθεί καθετοποιημένη εθνική δασική πολιτική όταν η Ειδική Γραμματεία Δασών και η Γενική Διεύθυνση Δασών είναι στο ΥΠΕΚΑ,  αλλά τα δασοφυλάκεια, τα δασονομεία, τα Δασαρχεία, οι Διευθύνσεις Δασών ανήκουν στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις οι οποίες εποπτεύονται από το Υπ. Εσ.;

Αποτελεί δυστυχώς θλιβερό κεφάλαιο, δεν θα το ανοίξουμε σε αυτό το σημείωμα, η απόλυτη εγκατάλειψη της Δασικής Υπηρεσίας από τις μέχρι σήμερα Κυβερνήσεις του Δικομματισμού και των Μνημονίων. Η απαξίωση, η τραγική υποστελέχωση και μαζί οι ασκούμενες πολιτικές για τα δάση της χώρας, οδηγούν κατευθείαν στην απεμπόληση των δικαιωμάτων του Δημοσίου απέναντι στην περιουσία του, την αλλαγή χρήσεων γης, καθώς και την παράδοση δασικών εκτάσεων σε μεγάλα συμφέροντα (τουριστικά, εργολάβους κ.α.). Μάλιστα η πρόσφατα επιχειρούμενη με Π.Δ. μεταφορά καθηκόντων αστικού δικαίου της Αγροφυλακής στη Δασική Υπηρεσία στην κυριολεξία θα κατεβάσει την Δασική Υπηρεσία από τα δάση στους αγρούς και τους κάμπους.

Προτείνεται η υπαγωγή όλων των Δασικών Υπηρεσιών στην Ειδική Γραμματεία Δασών του ΥΠΕΚΑ  το οποίο χαράζει την δασική και περιβαλλοντική πολιτική. 

•    Β) Πως είναι δυνατόν να ασκηθεί καθετοποιημένη μεταναστευτική πολιτική όταν υπάρχει στο Υπ. Εσ. η Γενική Γραμματεία Μεταναστευτικής Πολιτικής αλλά οι Διευθύνσεις Αλλοδαπών και Μετανάστευσης και οι Διευθύνσεις Αστικής Κατάστασης ανήκουν στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις;

Σημαντική παράμετρο για την άσκηση της μεταναστευτικής πολιτικής αποτελεί η ηλεκτρονική μηχανοοργάνωση αυτών των ευαίσθητων Διευθύνσεων. Όμως το ηλεκτρονικό και Μηχανογραφικό σύστημα που υποστηρίζει αυτές τις Διευθύνσεις υλοποιείται μέσω συμβάσεων των Α.Δ. και της Δ.Α.Ε.Μ. του Δήμου Αθηναίων. ¨Φρόντισαν¨ για αυτό οι ηγεσίες του Δικομματισμού που διαφέντευαν το Υπ. Εσ. να μην υπάρχει λειτουργική αυτοτέλεια.

Προτείνεται η υπαγωγή όλων των Διευθύνσεων Αλλοδαπών και Μετανάστευσης και των Διευθύνσεων Αστικής Κατάστασης στη Γενική Γραμματεία Μεταναστευτικής Πολιτικής του Υπ.Εσ. που σχεδιάζει και δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές της μεταναστευτικής πολιτικής της χώρας.

•    Γ) Πως είναι δυνατόν να ασκηθεί καθετοποιημένη περιβαλλοντική πολιτική όταν η Δ/νση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας καθώς και η Διεύθυνση Υδάτων ανήκουν στις Α.Δ., ενώ ο κύριος αρμόδιος εκπόνησης της Περιβαλλοντικής και Χωροταξικής πολιτικής είναι το ΥΠΕΚΑ. Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι για αρκετά ζητήματα οι Διευθύνσεις αυτές έχουν τακτή συνεργασία με τις αντίστοιχες του ΥΠΕΚΑ προκειμένου να λύνουν προβλήματα και ερωτήματα που αφορούν τους τομείς ευθύνης και δράσης τους. Υπάρχουν μεγάλα κενά στην πλήρη στελέχωση σε εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό αυτών των Διευθύνσεων. Τα ζητήματα περιβάλλοντος, οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τα απορρίμματα, οι λατομικές επιχειρήσεις, η δραστηριότητα βιομηχανικών και βιοτεχνικών μονάδων, η κινητή τηλεφωνία, οι γεωτρήσεις και οι υδροφόροι ορίζοντες κ.α, είναι θέματα πρώτης γραμμής. Το περιβάλλον δυστυχώς ανάγεται σε ένα από τους κύριους τομείς της ασύδοτης δράσης της ιδιωτικής κερδοσκοπίας και του κεφαλαίου, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.

Προτείνεται η υπαγωγή των παραπάνω Διευθύνσεων στο ΥΠΕΚΑ.

•    Οι ελάχιστες Διευθύνσεις (Διοίκηση κ.α.) που απομένουν μπορούν να υπαχθούν κάτω από την αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Υπ. Εσωτερικών.

•    Κομβικό και κυρίαρχο στοιχείο στην υλοποίηση αυτής της πρότασης που κατατίθεται για διάλογο, αποτελεί πρώτα και πάνω από όλα, η πλήρης εργασιακή και μισθολογική διασφάλιση των εργαζομένων που υπηρετούν σε όλες τις παραπάνω Διευθύνσεις.

Οι όποιες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις πρέπει να προκύψουν μόνο μέσα από διάλογο με τους εργαζόμενους και τα σωματεία τους.

Γίνεται αντιληπτό ότι ακόμη και στα σημερινά πλαίσια, πλαίσια κυριαρχίας του αστικού συστήματος, μας ενδιαφέρει το πώς και για ποιόν λειτουργεί η Δημόσια Διοίκηση και οι φορείς της, σε ποια κατεύθυνση είναι προσανατολισμένη, τι υπηρεσίες προσφέρονται στους πολίτες και στο κοινωνικό σύνολο. Πολύ περισσότερο που οι νεοφιλελεύθερες επιλογές της Κυβέρνησης, της Ε.Ε. και του ΔΝΤ οδηγούν στην απομείωση του δημόσιου αγαθού, του δημόσιου χώρου και των δημόσιων Υπηρεσιών προς όφελος των ιδιωτικών συμφερόντων.

Δεν παραπέμπουμε τα πάντα στο αύριο του σοσιαλισμού, παλεύουμε από σήμερα να κατακτάμε θέσεις, αναδεικνύοντας τις προτάσεις μας για μια διαφορετικά Δημόσια Διοίκηση με δημοκρατική συγκρότηση και λειτουργία, σύγχρονη, παραγωγική, προσανατολισμένη προς όφελος των δυνάμεων της εργασίας και του τόπου και όχι λειτουργό και αρωγό των ολιγαρχικών συμφερόντων και της διαπλοκής.  

05.03.2012

Μπούκας Κώστας

Ν.Ε.Βόρ. Αθήνας ΣΥΝ.