Skip to main content.
Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου
09/03/2001

Ομιλία του Ν.Κωνσταντόπουλου, 09/03/2001

1. Έχουμε κατακλυστεί από τα "λόγια τα μεγάλα, τα ωραία". Από εξαγγελίες οραματικών στόχων, από μια ατέλειωτη ρητορεία που στο όνομα της υπέρβασης της "μόνης σκέψης" και "του τέλους της ιστορίας", που επαγγέλθηκαν τα νεοφιλελεύθερα προτάγματα της αγοραίας παγκοσμιοποίησης, επιχειρεί να ενσωματώσει τις ανατρεπτικές αξίες και να ευνουχίσει τις ριζοσπαστικές προσδοκίες όσων αντιστέκονται, δημιουργούν και ελπίζουν. Να τις περιορίσει μέσα σε μια συντηρητική και ακίνδυνη πολιτική διαχείρισης των ίδιων των αντιστάσεων, των ελπίδων και της δημιουργικότητας των πολιτών.

Αυτή η ανέξοδη φλυαρία δεν φοβίζει κανένα. Γιατί δεν έχει τη δυναμική των αντίπαλων ιδεών και του ανταγωνιστικού πολιτικού σχεδίου προς τα συμφέροντα που επιβάλουν τις κυρίαρχες απόψεις, νέμονται τα αγαθά και κερδοσκοπούν πάνω στις δραματικές ανισότητες που επιβάλει η νεοφιλελεύθερη ηγεμονία στις διαδικασίες της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης.

Δεν κρίνουμε προθέσεις, δεν διεκδικούμε το ρόλο του απόλυτου τιμητή, δεν είμαστε οι άγγελοι της ουτοπικής καθαρότητας σε συνθήκες εργαστηρίου. Εκτιμούμε κριτικά τις ιστορικές εμπειρίες και διεργασίες και αρνούμαστε τους διεθνείς κοινωνικοπολιτικούς συσχετισμούς που αποτελούν το θερμοκήπιο μιας αμφισβητούμενης πλέον όλο και πιο πολύ, ηγεμονίας ιδεών, που αντιστρατεύονται και περιθωριοποιούν τον πυρήνα των προταγμάτων της Αριστεράς:

2. Αντιμετωπίζουμε την παγκοσμιοποίηση με διεθνιστική αυτοπεποίθηση, με δημιουργική κριτική και με προτάσεις για την εναλλακτική διαχείρισή της. Αντιλαμβανόμαστε ότι πολιτικές δυνάμεις οι οποίες στη διαδρομή της Ιστορίας έχουν πρωταγωνιστήσει στην εισαγωγή και εδραίωση κοινωνικών μεταρρυθμίσεων προς όφελος των εργαζομένων, σήμερα διστάζουν, συμβιβάζονται και νομιμοποιούν την υπαρκτή πραγματικότητα. Αυτό το ρόλο έχουν επιλέξει για την τρέχουσα συγκυρία το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ, καθώς και η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Διαμορφώνουμε ένα νέο συνολικό όραμα αλλαγής, ως απάντηση στις προκλήσεις της νέας εποχής. Αλλά και ως αξιόπιστη εναλλακτική λύση στη φυγή προς τα πίσω από την αδρανειακή εμμονή της ελληνικής κυβέρνησης σε συντηρητικές συνταγές μιας χρήσης. Επιλέγουμε τη ρήξη με κάθε μορφής λαϊκισμό- και βεβαίως και με τον κυρίαρχο λαϊκισμό της εκσυγχρονιστικής κενολογίας που ξέρουμε από πού προέρχεται και για ποιους εσωκομματικούς και άλλους σκοπούς χρησιμοποιείται. Γνωρίζουμε πως όταν η σημερινή κυβέρνηση μιλά για δημοκρατικό εκσυγχρονισμό λογομαχεί με τον εαυτό της. Ότι απλώς χρησιμοποιεί έναν ευφημισμό για την πολιτική της παθητικής προσαρμογής στις συνθήκες της ανεξέλεγκτης παγκοσμιοποίησης. Για μας όμως, για τη σύγχρονη δημοκρατική Αριστερά, �η πραγματικότητα δεν αποτελεί πεπρωμένο αλλά πρόκληση�, για να δανεισθώ την αποστροφή του Ουρουγουανού διανοούμενου Εντουάρντο Γκαλεάνο. Στην παγκοσμιοποίηση των αγορών απαντάμε με την παγκοσμιοποίηση της κοινωνικής και οικολογικής αλληλεγγύης. Στην παγκοσμιοποίηση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών απαντάμε με την παγκοσμιοποίηση των πολιτικών παρεμβάσεων. Στην άνιση ανάπτυξη απαντάμε με τη διαρκή ανακατανομή.

Η παγκοσμιοποίηση δεν είναι φυσικό φαινόμενο και οι προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις δεν πρέπει να συμπεριφέρονται ωσάν να είναι τέτοιο. Η πολιτική δεν είναι ανίσχυρη απέναντί της. Είναι παντοδύναμη. Και η πολιτική στρατηγική της σύγχρονης Αριστεράς ξανά επίκαιρη. Μας δίνει τη δυνατότητα να βάλουμε τη σφραγίδα μας στη συγκυρία και τις προοπτικές της. Να πρωταγωνιστήσουμε στην ανάπτυξη υπερεθνικών πολιτικών που θα διευρύνουν τα όρια της αυτονομίας των εθνικών πολιτικών.

Επειδή οι πολιτικές δυνάμεις της συντήρησης και της φιλελεύθερης διαχείρισης θέλουν να προσαρμόσουν την κοινωνία, τους εργαζόμενους και το περιβάλλον στα μέτρα της αγοράς. Επειδή αυτό προβάλλουν ως δήθεν αναπόδραστη συνέπεια της παγκοσμιοποίησης. Ως νομοτέλεια για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των εθνικών οικονομιών. Γιαυτό είναι σήμερα επίκαιρη η νέα ρεαλιστική ουτοπία της Αριστεράς. Η πρότασή μας για την πολιτική ρύθμιση της παγκοσμιοποίησης. Για τη μεταρρύθμιση και την αλλαγή στην πορεία της. Γιαυτό, από το Σηάτλ, την Ουάσιγκτον και την Πράγα, ως το Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, ένα νέο κίνημα πολιτών, ένα κίνημα παγκόσμιας συνείδησης και δράσης, έχει θέσει ως στόχο να επαναδιατυπώσει τους όρους της παγκοσμιοποίησης. Μια κοινή εναλλακτική ατζέντα σε παγκόσμιο επίπεδο. Για τη διαγραφή του χρέους των χωρών του Τρίτου Κόσμου σε όλους τους διεθνείς χρηματοδοτικούς οργανισμούς. Για την επιβολή του λεγόμενου "φόρου Tobin" στη βραχυπρόθεσμη κίνηση των κεφαλαίων στις διεθνείς χρηματαγορές.

Για την απαγόρευση του καθεστώτος των χωρών - φορολογικών παραδείσων. Για την καθιέρωση εισοδηματικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προδιαγραφών στις διεθνείς εμπορικές και οικονομικές συμφωνίες.

3. Τα νέα κοινωνικά κινήματα αγωνίζονται εναντίον της νεοφιλελεύθερης εκδοχής της παγκοσμιοποίησης, που σφραγίζεται από τη θεοποίηση της αγοράς και διευθύνεται από το μεγάλο χρηματιστικό κεφάλαιο και τους διεθνείς οργανισμούς του - ΔΝΤ, ΠΟΕ, Παγκόσμια Τράπεζα. Θέλουν μια άλλη, διαφορετική παγκοσμιότητα - και μια άλλη Ευρώπη, όσα απ΄αυτά αναπτύσσονται στην ήπειρό μας - που θα οικοδομείται με όρους κοινωνικούς, δημοκρατικούς, οικολογικούς. Κοινός στόχος τους, μέσα από μια μεγάλη ποικιλία μορφολογικών εκδοχών και εξειδικεύσεων, ο νεοφιλελευθερισμός. Στους κόλπους τους συνυπάρχουν δυνάμεις και ρεύματα που μάχονται τις εμπνεόμενες από το νεοφιλελευθερισμό επιλογές, αλλά και εκείνα που πάνε πιο πέρα, που επιδιώκουν την υπέρβαση του καπιταλισμού. Πρόκειται για μια νέα, διεθνή κινηματική αριστερά, που αναδύεται στον ορίζοντα της πολυσυζητημένης παγκοσμιότητας. Η "πολυχρωμία" της καταπλήσσει: Αυθόρμητα τοπικά κινήματα, επιτροπές και μορφώματα για το φόρο Τόμπιν, τη διαγραφή των χρεών του Τρίτου Κόσμου τα δικαιώματα των γυναικών, των μεταναστών, των ακτημόνων αγροτών. Συμμετέχουν σ΄αυτήν πολλοί διανοούμενοι μεγάλου κύρους όπως ο Νόαμ Τσόμσκι, ενώ συνεργάζονται μαζί τους εργατικά συνδικάτα, μη κυβερνητικές οργανώσεις, πολιτικά κόμματα του Φόρουμ της Νέας Ευρωπαϊκής Αριστεράς, οι Ζαπατίστας, οικολογικές οργανώσεις.

4. Μέσα από την καθημερινότητα, από την προσωπική εμπειρία και τη βιωματική αγωνία της ζωής αντιλαμβάνονται, "εισπράττουν" τις κυβερνητικές πολιτικές και οι πολίτες της δικιάς μας χώρας. Υφίστανται διακρίσεις και κοινωνικές ανισότητες. Μέσα σ΄ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον που περιθωριοποιεί τους αδύναμους και παράγει νέους κοινωνικούς αποκλεισμούς, καινούργια γκέτο στη δουλειά, τις πόλεις, την ύπαιθρο, την πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες και πολιτισμικά αγαθά.

Αυτή είναι η πραγματικότητα. Δεν ήταν νομοτέλεια η διάρηξη του κοινωνικού ιστού για τον αναγκαίο συντονισμό του βηματισμού της χώρας μέσα στις διαδικασίες ευρωπαϊκής ενοποίησης. Δεν είναι και τώρα μονόδρομος αυτή η απαξία που παράγουν οι κυβερνητικές πολιτικές προς τον άνθρωπο και τις καθημερινές οξυμένες ανάγκες της ζωής.

Αν το χθες ονομάστηκε "πρώτο κύμα του εκσυγχρονισμού", ενός επί της ουσίας ψευδεπίγραφου σχεδίου που εξαντλήθηκε σε διαδικασίες αναδιάρθρωσης του μεγάλου κεφαλαίου, τότε ποιο είναι το αύριο; Μήπως το δεύτερο και το τρίτο "κύμα" αντικοινωνικών "εκσυγχρονιστικών" πολιτικών για τη διαχείριση του οποίου σφάζονται κυριολεκτικά τα μεγάλα διαπλεκόμενα συμφέροντα, οι πολιτικές ομάδες των φωστήρων πρώτης και δεύτερης γενιάς εκσυγχρονιστών ενός κατ΄όνομα, ήδη συντηρητικά μεταλλαγμένου, σοσιαλδημοκρατικού πολιτικού χώρου, που είναι θερμοκήπιο της κεντροδεξιάς, της διαπλοκής και των πελατειακών σχέσεων ;

Τα πραγματικά προβλήματα και οι ουσιαστικές αντιπαραθέσεις συσκοτίζονται από τον παραγόμενο κουρνιαχτό παραπολιτικής. Οι διαθεσιμότητες και οι ιδιοτέλειες μεταμφιέζονται σε διάττοντες, κατά την πρόσφατη ιστορική εμπειρία της πολιτικής μας ζωής, αστέρες και αστερισμούς. Για να προσδώσουν δήθεν μια νέα λάμψη και δυναμική στη συνέχιση των ίδιων πολιτικών, στην εμπέδωση των ίδιων νοοτροπιών, στη συντήρηση των ίδιων θυλάκων κατεστημένης εξουσίας και παραεξουσίας.

Αντίθετα λοιδωρούνται οι κινήσεις των ενεργών πολιτών, οι οικολογικές ευαισθησίες, οι κοινωνικές δράσεις. Απαξιώνεται ο κριτικός λόγος όσων επιστημόνων, διανοουμένων, ανθρώπων του πολιτισμού αποτολμούν την ανασκευή των βεβαιοτήτων και των επικοινωνιακών στερεοτύπων που στηρίζουν τις νεοφιλελεύθερες και αναχρονιστικές πολιτικές. Υποκαθίστανται ο δημιουργικός διάλογος με την κοινωνία από την υποταγή στις επικοινωνιακές εντυπώσεις και ο πολιτικός έλεγχος της οικονομίας από την υπαλληλοποίηση πολιτικής και πολιτικών στις διεργασίες που υποβάλλουν τα μεγάλα διαπλεκόμενα οικονομικά συμφέροντα. Είναι κραυγαλέα η περιφρόνηση συνταγματολόγων και νομικών στην αναθεώρηση του Συντάγματος και την προετοιμασία του τρομονόμου. Επίσης η ανάλγητη στάση έναντι της κοινωνικής ανασφάλειας στα εργασιακά και το ασφαλιστικό, έναντι των κοινωνικών και οικολογικών κινημάτων για τα δικαιώματα και το περιβάλλον. Την ίδια ώρα που ο κ. Σημίτης με κοινότυπες ωραιολογίες και εκσυγχρονιστικούς λαϊκισμούς μιλάει για ανοιχτή κοινωνία και κοινωνία των πολιτών, η κυβερνητική πολιτική βάζει την κοινωνία στην γωνία, ραβδίζει και υβρίζει τους πολίτες και τις κινήσεις, που διαμαρτύρονται ή έστω διαφωνούν.

Οδυνηρή έκπληξη προκαλεί στον απλό κόσμο της Αριστεράς η εθελοτυφλία και η μυωπική λογική, ο μιθριδατισμός που χαρακτηρίζει παράγοντες και στελέχη με διαδρομή και συμβολή σε αριστερές, κεντροαριστερές, προοδευτικές δυνάμεις που σήμερα σιωπούν γι΄αυτή την κατάσταση. ʼλλοι μάλιστα συναινούν και ζητούν συμμετοχή στη σύμπτυξη μιας κεντροαριστερής παράταξης χωρίς μάλιστα να αλλάξουν τα σημερινά δεδομένα. Δηλώνουν πρόθυμα τη διαθεσιμότητά τους για την αυτοανανέωση ή τη μετεξέλιξη του κυβερνώντος κόμματος. Δεν ενοχλούνται από τον αντικοινωνικό χαρακτήρα των πολιτικών που παράγονται, αλλά και από το ήθος, το ύφος της εξουσίας, των συνθημάτων που αναπαλαιώνονται, των διαθεσιμότητων που αλέθονται και ανακυκλώνονται σε τακτικές σκοπιμότητες και παιχνίδια εξουσίας.

Ο κόσμος της Αριστεράς όχι μόνο δεν επηρεάζεται από όλα αυτά τα φαινόμενα αλλά σε όλα αυτά απεναντίας βρίσκει ολοένα και περισσότερους λόγους που δικαιώνουν την δική του επιλογή. Την επιλογή της Δημοκρατικής και Οικολογικής Αριστεράς. Γιατί με όλα αυτά πρέπει να συγκρουστούμε και θα συγκρουστούμε.

Βεβαίως είναι ένας δρόμος δύσκολος, αυτός ο δρόμος της σύγκρουσης και της αντίστασης.
Όμως, αγαπητοί φίλοι, είμαι απολύτως βέβαιος ότι βρισκόμαστε σε μια οριακή ιστορική στιγμή.
Στην αυγή του 21ου αιώνα είναι ολοφάνερα τα σημάδια ανασυγκρότησης της κοινωνικής και πολιτικής Αριστεράς.