Skip to main content.
Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου
08/03/2002

Εισήγηση του Προέδρου του Συνασπισμού στη Σύνοδο της Κ.Π.Ε. (8-9/03/2002) με θέμα: Πολιτικές Εξελίξεις

Κάθε μέρα που περνάει επιβεβαιώνει την διαπίστωση ότι γύρω μας κυριαρχούν νέες συνθήκες μεγάλης σημασίας για τις εξελίξεις, που έρχονται.

Ζούμε γεγονότα καθοριστικά, φορτωμένα μεταβολές και αντιθέσεις, στο παγκόσμιο περιβάλλον, στην Ευρώπη, στην Ελλάδα, που αναζητούν κι απαιτούν μια συνολική οπτική.

Τέτοιες περίοδοι, σύνθετες και μεταβατικές, που αποδιαρθρώνουν κοινωνικές και παραγωγικές δομές, αλλά και διαμορφώνουν νέες συνθήκες ζωής, επικοινωνίας κι οργάνωσης, αποτελούν δοκιμασία, πρόκληση κι ευκαιρία για τις νεωτερικές ιδέες, τις ριζοσπαστικές δράσεις και τις ανανεωτικές πολιτικές της Αριστεράς, που θέλει να είναι δύναμη δημιουργική για την εποχή της και για το μέλλον.

Αρκεί να μην τρέχει πίσω από τα γεγονότα, αρκεί να μη μοιράζει παλαιά δόγματα ή να φωνάζει κούφια συνθήματα.

*

Αυτή η περίοδος, η σύνθετη, η δύσκολη, η ρευστή περίοδος, είναι δοκιμασία, πρόκληση κι ευκαιρία για το Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου, των Κινημάτων, των δικαιωμάτων και της οικολογίας.

Ζητάμε έναν άλλον κόσμο, που είναι εφικτός και γνωρίζουμε ότι αυτός ο διαφορετικός κόσμος δεν θα γεννηθεί από τις μήτρες του νεοφιλελευθερισμού, της τρομοκρατικής βίας και του πολέμου.

Στο όνομα του νεοφιλελεύθερου μοντέλου της παγκόσμιας αγοράς, η ιστορική κατάκτηση του κοινωνικού κράτους αμφισβητείται και περιορίζεται ως κριτήριο νομιμοποίησης της πολιτικής διακυβέρνησης. Ο πλούτος που συγκεντρώνεται δεν ανακόπτει τη συνεχιζόμενη επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων, την εξάπλωση των αποκλεισμών και των ανισοτήτων.

Στο όνομα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, οι δημοκρατικές εγγυήσεις του κράτους δικαίου, για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις πολιτικές και κοινωνικές ελευθερίες, δέχονται επιθέσεις και περιορισμούς. Δαιμονοποιούνται ιδέες, θρησκείες, πολιτισμοί, έθνη, λαοί, πολίτες, με αποτέλεσμα να διαιρείται ο κόσμος και να εξάπτονται φανατισμοί, που πάντα οδηγούν σε βαρβαρότητες.

Οι δυνάμεις της σύγχρονης αριστεράς αγωνιούν κι αγωνίζονται για την προστασία της ανθρώπινης ζωής, για την αξιοπρεπή διαβίωση όλων, για τις κοινωνίες της αλληλεγγύης, για τη δημοκρατία σε όλο τον κόσμο, για την ειρήνη, για την απελευθέρωση όλων από τη βία, τη φτώχεια και την εκμετάλλευση, για τη διαφύλαξη της πολυπολιτισμικότητας των κοινωνιών και της βιοποικιλότητας των οικοσυστημάτων.

Η σύγχρονη αριστερά, λοιπόν, των κοινωνικών κινημάτων, των δικαιωμάτων και της οικολογίας είναι δύναμη αντίστασης και εναλλακτικών προτάσεων έναντι των νεοφιλελεύθερων μοντέλων, δεν είναι δύναμη προσαρμογής και εκλογίκευσης του νεοφιλελευθερισμού. Οι θέσεις και οι ιδέες του Πόρτο Αλέγκρε είναι η ατζέντα αυτής της αριστεράς για ένα 21ο αιώνα με ανθρώπινο πρόσωπο.

*

Απ'αυτή την οπτική δεν νομιμοποιούν οι δυνάμεις της σύγχρονης αριστεράς, των κινημάτων, των δικαιωμάτων και της οικολογίας, τις λογικές και τις πρακτικές της μιας υπερδύναμης, που θέλει τη "νέα τάξη πραγμάτων", ως αμερικανική αυτοκρατορία και επιβάλλει έναντι του διεθνούς δικαίου, τα σοφίσματα για "άξονες του καλού και του κακού".

Οι δυνάμεις της σύγχρονης αριστεράς, των κοινωνικών κινημάτων και της οικολογίας, αγωνίζονται για την ειρηνική συνύπαρξη των λαών, για μια νέα αντίληψη του διεθνούς δικαίου, ως μέσου για την επίλυση των διεθνών προβλημάτων, και δεν διανοούνται να νομιμοποιούν ιστορικά και πολιτισμικά προκλητικές απόψεις "περί ανθρωπιστικών πολέμων", "ιερών εκστρατειών", "περιορισμένων χειρουργικών επιδρομών" ή "περί κρατών ή λαών που υπάρχουν κακώς και παρά φύση".

Όπως εύστοχα έχει ειπωθεί οι ΗΠΑ, προσδίδοντας μεταφυσικές διαστάσεις στις δυνάμεις του κακού κατατρομοκρατούν οι ίδιες τον πλανήτη και εδραιώνουν της παγκόσμια εξουσία τους.

Η πολιτική της κυβέρνησης των ΗΠΑ, που εντείνει την κρίση του διεθνούς συστήματος και τις διεθνείς ανισότητες, γεννάει όλο και μεγαλύτερες αντιδράσεις σε όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα στο χώρο της Ευρώπης. Στη σημερινή περίοδο που καταγράφονται μια σειρά αντιθέσεις ΗΠΑ-Ε.Ε., όλο και πυκνώνουν οι φωνές που απαιτούν να αναλάβει η Ενωμένη Ευρώπη έναν νέο πιο αποφασιστικό ρόλο για την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα στα πλαίσια μιας διαφορετικής πορείας της ενοποίησης.

*

Από αυτή τη σκοπιά οι δυνάμεις της σύγχρονης αριστεράς, των κινημάτων, των δικαιωμάτων και της οικολογίας, αγωνίζονται για την στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης έναντι της Ευρωατλαντικής κυριαρχίας, για μια δημοκρατική, κοινωνική και οικολογική Ευρώπη της πολυπολιτισμικής συνύπαρξης και της κοινωνικής αλληλεγγύης, για μια Ενωμένη Ευρώπη, που δεν θα οργανώνεται αποκλειστικά πάνω στη λογική του ανταγωνισμού, για μια Ευρώπη που, στην καταστροφική παγκοσμιοποίηση, θα αντιτάσσει την αρχή της παγκόσμιας συνοχής κι αλληλεγγύης, για μια Ενωμένη Ευρώπη των διευρυμένων δημοκρατικών εγγυήσεων προστασίας των δικαιωμάτων, της ζωής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και όχι των μηχανισμών καταστολής και των θεσμικών αυταρχικών επιλογών, που ποινικοποιούν τον ριζοσπαστισμό των νέων και τις διεκδικήσεις των κοινωνικών αγώνων, ως "θερμοκήπιο της τρομοκρατίας".

Η έναρξη των διαδικασιών (Ευρωπαϊκή Συνέλευση) που θα οδηγήσουν στη νέα Διακυβερνητική Διάσκεψη ανοίγει μια κρίσιμη διετία για το μέλλον και το νέο ρόλο της Ε.Ε.

Ένας τέτοιος ρόλος όμως, θα αποκτήσει πραγματική σημασία, εφ' όσον εξ αρχής συνδεθεί με την υπεράσπιση του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου και αμφισβητήσει την παγκόσμια επιβολή του νεοφιλελευθερισμού. Η Ευρώπη δεν μπορεί να υπάρξει απλά ως μια ζώνη ελευθέρων συναλλαγών όπως την αντιλαμβάνονται ο Μπλερ και ο Μπερλουσκόνι.

Η πορεία προς τη νέα Διακυβερνητική Διάσκεψη πρέπει να σημάνει για την Ευρωπαϊκή Αριστερά και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Forum μια μεγάλη κινητοποίηση γύρω από τους στόχους μιας διαφορετικής ευρωπαϊκής προοπτικής. Τα κόμματα της Αριστεράς, τα συνδικάτα, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, τα κινήματα οφείλουν να οργανώσουν τη δική τους παρουσία και να καταστήσουν τις απόψεις τους για την ευρωπαϊκή προοπτική στοιχεία του διαλόγου, υπερβαίνοντας στην πράξη τα στενά πλαίσια τόσο της Διακυβερνητικής όσο και της Ευρωπαϊκής Συνέλευσης. Γιατί από τη Συνέλευση συνειδητά αποκλείστηκαν η Αριστερά, τα συνδικάτα και τα κινήματα των πολιτών.

*

Μετά το '74 η πολιτική κατάσταση αντιμετωπίζει το βασικότερο πρόβλημα.

Την αδυναμία του δικομματικού μοντέλου εναλλαγής, να χαράξει πορεία για το πρώτο τέταρτο του 21ο αιώνα.

Εξάντλησε όλες τις δυναμικές του και εξαντλήθηκε από την πολωτική διαδικασία κατάκτησης και νομής της διακυβέρνησης.

Οσο περνάει ο καιρός θα φαίνονται τα αδιέξοδα, οι αδυναμίες και οι στρεβλώσεις του πολιτικού συστήματος. Το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. θέλουν να είναι πρωταγωνιστές σε ένα σκηνικό, που πια δεν λειτουργεί και δεν κερδίζει, απεναντίας διώχνει τους πολίτες. Εχουν συντελεστεί μεγάλες αλλαγές στην κοινωνία, στην οικονομία, στο διεθνές περιβάλλον, στην ίδια τη ζωή. Γι'αυτό μεγαλώνει η απόσταση ανάμεσα στην πολιτική ζωή και την πραγματικότητα. Επίσης, μικραίνει ο βαθμός αξιοπιστίας και ο βαθμός ικανοποίησης του πολίτη από τη λειτουργία των θεσμών. Αυτά τα αρνητικά συμπτώματα είναι που δείχνουν ότι ο πολυσυλλεκτικός χαρακτήρας των κυρίαρχων κομμάτων του δικομματισμού δεν ανταποκρίνεται πλέον στη σύγχρονη κοινωνική δομή, στις οικονομικές απαιτήσεις, στη νέα διεθνή πραγματικότητα και δεν αποτελεί πλέον συνεκτικό κρίκο πολιτικής, ιδεολογικής και κοινωνικής συγκρότησης τους.

Αξίζει να σημειωθούν ορισμένα χαρακτηριστικά:

Η οικονομική μεγέθυνση δεν δημιούργησε πλαίσιο ισόρροπης ανάπτυξης, δίκαιης κατανομής βαρών και ωφελημάτων και προσδοκίες ευημερίας για όλους. Ετσι προκύπτει, το αντιφατικό γεγονός ότι, σε συνθήκες οικονομικής μεγέθυνσης, αντί να επιλύονται ή έστω να αμβλύνονται, χειροτερεύουν ή μένουν στάσιμοι όλοι οι βασικοί κοινωνικοί δείκτες ανεργίας, εισοδηματικών αποκλίσεων, απασχόλησης, παιδείας, υγείας, ασφάλισης, συντάξεων κλπ.
Ως επιβεβαίωση αυτών καταγράφεται η αχρήστευση όλων των μηχανισμών αναδιανομής και η αδυναμία της όποιας κοινωνικής πολιτικής να αντιστρέψουν τους αρνητικούς δείκτες.
Η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα κυριαρχούν στην κοινωνική συνείδηση και καταγράφονται ως βασικά χαρακτηριστικά της.

Η χώρα ποτέ στο παρελθόν της δεν είχε τόσους διαθέσιμους πόρους για να σχεδιάσει το μέλλον της. Το οικονομικό μοντέλο νεοφιλελεύθερων πολιτικών, που εφαρμόστηκε ως μονόδρομος στο όνομα της ΟΝΕ ακύρωσε τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές, αχρήστευσε τις εκσυγχρονιστικές εξαγγελίες και μεταθέτει διαρκώς στο αύριο την επίλυση των προβλημάτων που έπρεπε να έχουν λυθεί από χθές. (Φορολογική μεταρρύθμιση, αγροτική μεταρρύθμιση και ανάπτυξη υπαίθρου, επενδύσεις στην πραγματική οικονομία, τεχνολογικές καινοτομίες, παιδεία, έρευνα κλπ).

Επί σειρά χρόνων, για ένα τέταρτο του αιώνα, από το 1974 μέχρι και σήμερα, οι αρχιτέκτονες του πολιτικού σκηνικού και οι "μαστόροι" του εκλογικού συστήματος, στέκονταν αυτάρεσκα μπροστά στα "έργα των χειρών τους", χωρίς να βλέπουν και να ακούνε τις κοινωνικές αλλαγές που γινόντουσαν και τις πολιτικές δυσκολίες, που παίρνανε δομικά χαρακτηριστικά στρεβλώνοντας σχεδόν τα πάντα.

Σήμερα βρίσκονται μπροστά στην έκρηξη αυτών των προβλημάτων και στην εξάντληση ενός κρατικού και κυβερνητικού συστήματος, που δεν φρόντισε να προσαρμοστεί στις μεταβολές των καιρών και στις αλλαγές της κοινωνίας, αλλά και δεν θέλησε να αντιμετωπίσει με διαρθρωτικές ρυθμίσεις τόσο τις σχέσεις της κοινωνίας με την πολιτική, τις σχέσεις των πολιτών με τα κόμματα και τις άλλες μορφές δημοκρατικής οργάνωσης, όσο και τις σχέσεις της πολιτικής με την οικονομία.

Λειτουργώντας το πολιτικό σύστημα με τη νοοτροπία των παραταξιακών αναμετρήσεων και των πολυσυλλεκτικών πελατειακών σχέσεων, δεν θέλησε τη λογική της δημοκρατίας των συνθέσεων και της κοινωνίας των συναινέσεων.

Κυνηγώντας τον πλειοψηφικό κομματικό ηγεμονισμό του, το κάθε ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα, έσπρωξαν το πολιτικό σύστημα στον φαύλο κύκλο της αυτοκαταστροφής και αυτοκατανάλωσής του, ανατρέποντας πολιτικούς ρόλους και λειτουργίες θεσμών, απομακρύνοντας τις πραγματικές κοινωνικές και αναπτυξιακές προτεραιότητες της χώρας από το πραγματικό πεδίο της διακυβέρνησης.

Τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα, οι διαρθρωτικές στρεβλώσεις και αγκυλώσεις, οι αντιφάσεις της πραγματικής οικονομίας, η διάβρωση και η διαφθορά, η αδυναμία του πολιτικού συστήματος εναντίον της διαπλοκής και των εξωθεσμικών κέντρων, δεν έπεσαν από τον ουρανό. Είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτικών που εφαρμόστηκαν και συγκεκριμένων μεθόδων που υιοθετήθηκαν κατά τη διακυβέρνηση. Εάν δεν αντιμετωπιστούν οι πολιτικές αιτίες αυτών των προβλημάτων, η ενασχόληση με αυτά θα μοιάζει με εκείνους που συζητούν για τον ορισμό της φωτιάς, χωρίς να κάνουν τίποτε για την κατάσβεσή της και την αποτροπή αναζωπύρωσής της.

Ολοι ομολογούν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την αρνητική πραγματικότητα.
Υπάρχει κοινωνική δυσαρέσκεια που διαρκώς μεγαλώνει.

Υπάρχει πολιτική κρίση, που κάθε τόσο ανακυκλώνεται.

Η ισχυρή κυβέρνηση της μονοκομματικής πλειοψηφίας του ΠΑΣΟΚ δεν δικαίωσε την εκλογική της νίκη. Δεν υλοποίησε τις εκσυγχρονιστικές της εξαγγελίες. Απεναντίας με τις επιλογές της και τις πρακτικές της, χειροτερεύει διαρκώς το πολιτικό κλίμα, κλονίζει και καταστρέφει την κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία, που την στήριξε, ενισχύει την προοπτική εναλλαγής της από τη Ν.Δ.

Δεν πρέπει να μας απασχολεί άλλο το τι θα κάνουμε με την κυβερνητική πολιτική.

Αρκετά καθυστερήσαμε με προβληματισμούς και διαφορετικές προσεγγίσεις.

Στην κυβερνητική πολιτική ασκούμε προγραμματική αντιπολίτευση, διατυπώνουμε σκληρή κριτική.

Δεν ταυτίζουμε το ΠΑΣΟΚ με τη Ν.Δ.

Λέμε με τεκμηριωμένο τρόπο ότι τα δύο κόμματα έχουν παράλληλες και ταυτόσημες επιλογές, που αποτελούν όψεις του σημερινού διαχειριστικού φιλελευθερισμού, που αποτελούν εκφράσεις του σημερινού πολωτικού δικομματισμού.

Αυτές οι πολιτικές μεγαλώνουν το κοινωνικό έλλειμμα, μεγαλώνουν την απαξίωση της πολιτικής, μεγαλώνουν την διαπλοκή, την διαφθορά και την διάβρωση.

Το σημερινό δικομματικό πολιτικό σκηνικό δεν μπορεί να διαμεσολαβεί δημιουργικά, για την αντιμετώπιση της κοινωνικής, πολιτικής, ηθικής και θεσμικής κρίσης, που υπάρχει στην Ελλάδα του 2002.

Δεν πρέπει να μας απασχολεί το ερώτημα και να χάνουμε χρόνο ψάχνοντας για μονοσήμαντες απαντήσεις, στο εάν και κατά πόσο οι προτάσεις για τις συνεργασίες είναι τακτικισμοί ή επικοινωνιακές μεθοδεύσεις.

Να μείνουμε στην πολιτική ουσία:
Το ΠΑΣΟΚ του 2002 στο όνομα της κυβερνητικής του πολιτικής και της κομματικής του αλαζονικής ηγεμονίας, κατάφερε να το αντιμετωπίζουν με δυσπιστία και καχυποψία και οι κοινωνικές δυνάμεις, που το στήριξαν και οι δυνάμεις της αριστεράς.

Το ΠΑΣΟΚ, μετά από δεκαεφτά χρόνων διακυβέρνησης, στο όνομα του δημαγωγικού πολυσυλλεκτισμού αντιμετωπίζει το πρόβλημα της έλλειψης πολιτικής συμμαχιών.

Τέλος, η κυβερνητική μεθοδολογία, παρέδωσε στην ανυποληψία την ελληνική εκδοχή περί κεντροαριστεράς, που στην πράξη αποτέλεσε σόφισμα προβολής του παραγοντισμού και του αμοραλισμού, ως δήθεν σύγχρονων μεθόδων άσκησης της πολιτικής.

Ολοι ομολογούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αυτή την αρνητική πραγματικότητα.

Ποιες είναι οι προσφερόμενες λύσεις.
Το ΠΑΣΟΚ, χωρίς ενιαία σκέψη και πρόταση, προτάσσει την φυγή στο μέλλον, με την μετατροπή του δικομματισμού σε διπολισμό.

Η αναπαλαίωση του δικομματισμού δεν είναι λύση. Και δεν είναι λύση γιατί αιτία του προβλήματος δεν είναι η πλουραλιστική έκφραση αλλά η πλήρης απουσία μιας δημοκρατίας των συνθέσεων.

Η Ν.Δ. επιμένει δικομματικά και διεκδικεί την δική της αυτοδύναμη κυβερνητική πλειοψηφία.

Το γιατί όμως, οι πολίτες, σε ποσοστά πάνω από 70% δηλώνουν ότι απορρίπτουν τις δικομματικές επιλογές και προτιμούν τις συνεργασίες και συναινέσεις, διαρκώς παρακάμπτεται.

Ο ΣΥΝ οφείλει να καταστήσει σαφή τη θέση του.

Κλειδί των εξελίξεων για το αύριο είναι:

Η απλή αναλογική είναι η διαρθρωτική αλλαγή, η δημιουργική εξέλιξη του πολιτικού συστήματος και οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί, βάση για την αναγέννηση μιας διευρημένης δημοκρατίας, κοινωνικών συναινέσεων και πολιτικών συνθέσεων.

Η σύγχρονη αριστερά των κοινωνικών κινημάτων, των δικαιωμάτων και της οικολογίας, δεν προτείνει την απλή αναλογική για την ακυβερνησία και τα κομματικά παζάρια κορυφής, αλλά ως ποιοτική μεταβολή, που θα δώσει δύναμη διαμόρφωσης κι επηρεασμού των εξελίξεων.

Η εναλλακτική προοδευτική διακυβέρνηση της χώρας απαιτεί συσχετισμούς διαφορετικούς από τους σημερινούς, με δυναμική κατεύθυνση την διαμόρφωση της κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας, που θα στηρίζει αυτές τις έξω από τους νεοφιλελεύθερους μονόδρομους πολιτικές.

Καθοριστικό στοιχείο είναι η παρουσία, η ενίσχυση, η απήχηση του ΣΥΝ.

Διαφορετικό θα ήταν και θα είναι το σκηνικό με ένα ΣΥΝ απόντα και σκόρπιο, ενώ διαφορετικό είναι και θα είναι το πολιτικό τοπίο, με το ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ της ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ και της ΠΡΟΟΔΟΥ, των κινημάτων, των δικαιωμάτων και της οικολογίας, παρόντα, δημιουργικό, αγωνιστικό και ισχυρό.

Και κάτι τελευταίο.
Μην το ξεχνάμε.
Η Νομιμοποίησή μας κρίνεται στη συνείδηση του πολίτη και της κοινωνίας, δεν κρίνεται στην οθόνη της τηλεόρασης και στα παραπολιτικά αλησβερίσια.

To Γραφείο Τύπου