1. Η περιοδική αξιολόγηση την Πανεπιστημιακών Τμημάτων και των Πανεπιστημίων από τα ίδια τα ενδιαφερόμενα Τμήματα και τα Πανεπιστήμια, σε συνεργασία, προφανώς, με τα ομοειδή Τμήματα και Πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, σίγουρα αποτελεί σημαντικό εργαλείο, τόσο για τη βελτίωση της απόδοσής τους στο διδακτικό, στο ερευνητικό και στο διοικητικό επίπεδο, όσο και για την αποτίμηση της προσφοράς τους στο κοινωνικό σύνολο. Οι διαδικασίες αξιολόγησης οφείλουν να γίνονται με πλήρη διαφάνεια και κριτήρια αμιγώς ακαδημαϊκά ενώ τα πορίσματά τους οφείλουν να δημοσιοποιούνται και να γίνονται ευρέως γνωστά. Τα κυριότερα δε από τα συμπεράσματά τους οφείλουν να εντάσσονται στον οικείο εσωτερικό κανονισμό. Σε τέτοιας μορφής αξιολόγηση έχουν ήδη προχωρήσει αρκετά Τμήματα και ΑΕΙ, όπως το ΕΜΠ και το Οικονομικό Πανεπιστήμιο, ενώ η αντίστοιχη διαδικασία έχει ήδη ξεκινήσει στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
2. Η εν λόγω αξιολόγηση οφείλει να νοείται ως κορύφωση των διαδικασιών συνεχούς αυτο-αξιολόγησης η οποία πραγματοποιείται σχεδόν καθημερινά σε κάθε πανεπιστημιακό Τμήμα: οι διδάσκοντες αξιολογούν τους φοιτητές μέσω των εξεταστικών δοκιμασιών, οι φοιτητές αξιολογούν τους διδάσκοντες μέσω των συναφών δελτίων αξιολόγησης, οι διδάσκοντες αξιολογούνται μεταξύ τους μέσω των διαδικασιών εκλογής και εξέλιξης, το πρόγραμμα σπουδών αξιολογείται σχεδόν κάθε χρόνο και αλλάζει ανάλογα, οι ερευνητικές δραστηριότητες αξιολογούνται κατά την έγκριση των ερευνητικών προγραμμάτων, η διοίκηση των Τομέων, των Τμημάτων και των ΑΕΙ αξιολογείται μέσω των αντίστοιχων εκλογών κλπ. Άλλωστε, οι εισαγωγικές εξετάσεις συνιστούν από τη μεριά τους μια μορφή αξιολόγησης όλων των Τμημάτων των ΑΕΙ και των ΤΕΙ από τη μεριά ολόκληρης της κοινωνίας σε ό,τι αφορά κυρίως την ʽαξίαʼ των πτυχίων τους στην αγορά εργασίας. Οι συνολικότερες αξιολογήσεις για τις οποίες γίνεται λόγος εδώ αφορούν την ουσιαστικότερη επεξεργασία των συναφών κριτηρίων και την ακαδημαϊκή αποτίμηση του συνόλου των πανεπιστημιακών δραστηριοτήτων και των μεταξύ τους σχέσεων.
3. Το γεγονός ότι ο Πανεπιστημιακός θεσμός διαθέτει αυτήν την εγγενή αυτοκριτική ικανότητα αναγνωρίζεται επίσημα μέσω της συνταγματικής κατοχύρωσης της αυτοτέλειας των Πανεπιστημίων.
4. Οι προτάσεις της Κυβέρνησης που αναφέρονται στην αξιολόγηση δεν έχουν τίποτε να κάνουν με το αντικείμενο που δήθεν θέλουν να ρυθμίσουν. Έρχονται ως κορύφωση μιας σειράς από σχέδια νόμου (για την έρευνα, για τα μεταπτυχιακά, κλπ) των οποίων σχεδόν ρητά ομολογημένος στόχος είναι η πλήρης υπαγωγή του Πανεπιστημιακού θεσμού στις επιταγές της αγοράς, με τον ήδη εξαιρετικά διαστρεβλωμένο τρόπο με τον οποίο νοεί η Κυβέρνηση ακόμη κι αυτές. Ευθέως προβλέψιμο αποτέλεσμα αυτών των σχεδίων, αν ποτέ εφαρμοσθούν, είναι το να διαλυθεί ο Πανεπιστημιακός θεσμός, ως θεσμός ο οποίος, ήδη από τον Μεσαίωνα, παράγει και μεταδίδει ελεύθερα την επιστημονική γνώση και παρέχει ευρύτερη καλλιέργεια, και να μετατραπεί σε απλό εξάρτημα της αγοράς που θα καλείται να παράγει ευέλικτους "απασχολήσιμους".
5. Η εκτίμηση αυτή δεν είναι υπερβολική. Οι συγκεκριμένες προτάσεις της Κυβέρνησης επιδιώκουν να θεσμοθετήσουν νέα όργανα, υπαγόμενα πλήρως στο Υπουργείο Παιδείας, τα οποία καλούνται να ελέγξουν αν και κατά πόσον κάθε Τμήμα των ΑΕΙ και των ΤΕΙ της χώρας υπηρετεί ʽόπως πρέπειʼ τις ανάγκες της αγοράς. Οι αρμοδιότητες και η συγκεκριμένη σύνθεση των οργάνων αυτών, όπως αναφέρονται στις κυβερνητικές προτάσεις, πιστοποιεί τα παραπάνω κατά τρόπο οιονεί αυταπόδεικτο.
6. Το Υπουργείο Παιδείας προβλέπει ένα κονδύλιο 3 δις από το τρέχον ΕΠΕΑΚ προκειμένου να χρηματοδοτήσει τη σύνταξη προτάσεων για το πώς πρέπει να διεξαχθούν συγκεκριμένα οι διαδικασίες αξιολόγησης. Και μόνον η ύπαρξη του κονδυλίου αυτού συνιστά σκάνδαλο. Πρώτον, γιατί κάθε πανεπιστημιακός με πείρα είναι ικανός, σε συνεργασία με τους συναδέλφους του, να συντάξει μια τέτοια πρόταση για το Τμήμα του σε σχετικά λίγο χρόνο και εντελώς δωρεάν, αφού αξιολογεί και αξιολογείται διαρκώς και η συστηματοποίηση των όρων αυτής της ακαδημαϊκής αξιολόγησης εμπίπτει ευθέως στα καθήκοντά του. Δεύτερον, γιατί το κονδύλιο αυτό λειτουργεί ως δέλεαρ, αν όχι ως μέσο εξαγοράς, με στόχο να "περάσει" η δήθεν "αξιολόγηση" που προωθεί το ίδιο μέσω εκείνων οι οποίοι, πιθανότατα αθώα, θα σπεύσουν να απορροφήσουν το κονδύλιο. Το Υπουργείο Παιδείας θα έκανε πολύ καλύτερα αν διέθετε απευθείας το εν λόγω ποσό σε κάποια από τα χειμαζόμενα Τμήματα των ΑΕΙ και των ΤΕΙ.
7. Σίγουρα απαιτείται ένα Συμβούλιο Ανωτάτης Παιδείας, δημοκρατικά συγκροτημένο, το οποίο θα σέβεται πλήρως την αυτοτέλεια των ΑΕΙ και την ακαδημαϊκή δεοντολογία στις ποικίλες διαστάσεις της και το οποίο θα βρίσκεται σε μόνιμη και γόνιμη επικοινωνία μαζί τους προκειμένου να συζητά, σε επιτελικό επίπεδο, κενά, ελλείψεις και αδυναμίες, προτείνοντας τα κατάλληλα μέτρα, προς όφελος της ανάπτυξης της επιστημονικής γνώσης και των διαδικασιών μετάδοσής της, όπως και της ευρύτερης καλλιέργειας. Ένα τέτοιο Συμβούλιο, γνωμοδοτικού χαρακτήρα, οφείλει να είναι υψηλού κύρους και να συγκαλείται τακτικά, αλλά και έκτακτα όταν το καλούν οι περιστάσεις, προκειμένου να εκφράσει την έγκυρη γνώμη του για τα σημαντικά ζητήματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Βασική μεριμνά του οφείλει να είναι η αναζωογόνηση της επιστημονικής ζωής του τόπου. Έτσι, προκειμένου να αναπτυχθούν οι λειτουργίες της επιστημονικής κοινότητας στην Ελλάδα ανά επιστήμη και επιστημονικό κλάδο ώστε να αναδειχθούν ουσιαστικά και όχι γραφειοκρατικά κριτήρια γνήσιας επιστημονικής αξιολόγησης, το Συμβούλιο αυτό οφείλει να ωθήσει στην ανάπτυξη δεσμών επιστημονικής και συναδελφικής συνεργασίας ανάμεσα στα ομοειδή Τμήματα των ΑΕΙ και των ΤΕΙ και τα ερευνητικά ιδρύματα της χώρας. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου έχει διατυπώσει αναλυτικά τις σχετικές προτάσεις του, είναι μόνιμα ανοικτός στον ουσιαστικό διάλογο και την κριτική επεξεργασία των απόψεών του και θα διεκδικήσει μαχητικά την ουσιαστική υλοποίηση όλων των παραπάνω.
Απρίλιος, 2001
Τμήμα Παιδείας
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS