Τμήμα Οικονομικής Πολιτικής: ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ - ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

Αξιολογώντας τη σημασία που έχει σήμερα η περαιτέρω (σε σχέση με τις θέσεις που περιλαμβάνονται ήδη στο πρόγραμμα του Συνασπισμού, του Φεβρουαρίου 2009) επεξεργασία και εμπλουτισμός των προγραμματικών θέσεων μας, αναφορικά με το παραγωγικό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας μας, παρακαλούμε τους συντρόφους και τις συντρόφισσες, καθώς και τους φίλους και τις φίλες που έχουν ασχοληθεί ή προβληματίζονται σχετικά με αυτό το θέμα, να μας αποστείλουν τη συνεισφορά τους (σημείωμα, άρθρο κ.λπ.).

.

Στις επιδιώξεις μας είναι να ανοίξει διάλογος για το συγκεκριμένο θέμα μέσα από την "Αυγή". Όλες οι παρεμβάσεις θα αναρτηθούν σε αυτό το θεματικό φάκελο της ιστοσελίδας του Συνασπισμού, όπου θα μπορεί κάποιος να αναζητήσει και παλαιότερα άρθρα σχετικά με το παραγωγικό μοντέλο.

.

Στις προθέσεις μας είναι ο διάλογος αυτός να καταλήξει σε σχετική ημερίδα.

.

Πριν ακόμα ξεσπάσει η κρίση που έχει βυθίσει σε ύφεση την ελληνική οικονομία και έχει καταδικάσει σε απόγνωση την κοινωνία, το ζήτημα του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας βρισκόταν στον πυρήνα της αντιπαράθεσης μεταξύ των σχεδιασμών του κεφαλαίου από την μία και των συμφερόντων των εργαζομένων, των αγροτών και των μικρομεσαίων από την άλλη. Το ζήτημα αυτό απασχολούσε την Αριστερά από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και συνοδεύτηκε από πλήθος επιστημονικών και πολιτικών παρεμβάσεων (ενδεικτικά αναφέρουμε τα άρθρα στο περιοδικό Ανταίος και το έργο του Ν. Μπάτση  για τη Βαριά Βιομηχανία στην Ελλάδα).

.

Η προαναφερόμενη όμως αντιπαράθεση στα πλαίσια σημερινής κρίσης παίρνει νέες διαστάσεις. Το ζήτημα του δημόσιου χρέους δείχνει να μονοπωλεί τις συζητήσεις για την αντιμετώπιση του χρέους, όμως είναι σημαντικό να τονιστεί –όπως έχει γίνει από το ΣΥΡΙΖΑ- ότι αυτό το πρόβλημα στην ουσία έχει ως αιτία μια σειρά από άλλους παράγοντες, μεταξύ των οποίων και το παραγωγικό μοντέλο.

.

Αυτό, αποτελεί σημαντική αναγκαιότητα, γιατί δεν είναι λίγοι αυτοί που αναπαράγουν τη γνωστή θεωρία της ψωροκώσταινας για την Ελλάδα (πχ ο Δ. Παπαγιαννίδης στη Ναυτεμπορική 9/1/2012). Η λογική της φτωχής και ανήμπορης Ελλάδας έρχεται και επανέρχεται.

.

Στα πλαίσια λοιπόν της τρέχουσας κρίσης, ένας από τους πυλώνες της εναλλακτικής πρότασης της Αριστεράς είναι η διαμόρφωση θέσεων για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, το οποίο δεν θα συνιστά απλά και μόνο την πυξίδα για μία «πιο δυναμική και βιώσιμη καπιταλιστική ανάπτυξη», αλλά θα θέτει τα ζητήματα των παραγωγικών σχέσεων μέσα από νέες μορφές οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας, μέσα από την προστασία και την αναβάθμιση της εργασίας, τη δίκαιη διανομή του παραγόμενου πλούτου, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, τη διαμόρφωση εναλλακτικών καταναλωτικών προτύπων και την προστασία του περιβάλλοντος. Το ζήτημα δεν είναι να γίνουμε καλύτεροι διαχειριστές της καπιταλιστικής αναπαραγωγής, αλλά το πώς (και) μέσα από ένα νέο παραγωγικό μοντέλο θα προκύψουν τα ψήγματα για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.

.

.

Με τη δουλειά που έχει γίνει στο Προγραμματικό Συνέδριο του ΣΥΝ (Φεβρουάριος 2009) το κόμμα μας αποδεικνύει πως δεν υποτιμά αυτά τα ζητήματα.

.

Θεωρούμε  ότι οι κεντρικές παρεμβάσεις μας σχετικά με το θέμα, σε γενικές γραμμές, όπως έχουν εκφραστεί στις εκθέσεις που έχει καταθέσει η κοινοβουλευτική μας ομάδα στη Βουλή (ιδιαίτερα κατά τη συζήτηση των Προϋπολογισμών) κινούνται σε γενικές γραμμές σε ορθή βάση.

.

Απαιτείται όμως συστηματικοποίηση των  επεξεργασιών μας για διαμόρφωση ενός συνοπτικού και συνεκτικού πλαισίου γύρω από το θέμα.Για τη διαμόρφωση μάλιστα αυτής της πρότασης  επίμαχα σημεία θεωρούμε  τα εξής:

.

-Να αποσαφηνιστούν τομείς και κλάδοι στους οποίους πρέπει να δοθεί προτεραιότητα επειδή η χώρα μας διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα (πχ αγροτικός τομέας, ναυτιλία, Τουρισμός, μεταποίηση με αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου και γενικότερα εγχώριων πόρων μας, ναυτιλία, ενέργεια με προτεραιότητα στην αξιοποίηση εγχώριων πόρων και ανανεώσιμεων πηγών ενέργειας).

-Να προωθηθεί ο μεγαλύτερος δυνατός βαθμός επεξεργασίας και να  προωθηθούν προϊόντα με υψηλή προστιθέμενη αξία.

.

-Να υπάρξει ουσιαστικός δημοκρατικός σχεδιασμός στον οποίο να περιλαμβάνεται και η  κλαδική αλλά  και η  περιφερειακή διάσταση, αξιοποιώντας ήδη επεξεργασίες από ορισμένες περιοχές(πχ Στερεά Ελλάδα).

.

- Πρέπει να λάβουμε υπόψη την ανάγκη για τις λιγότερες δυνατές επιπτώσεις από τις αναγκαίες αναδιαρθρώσεις. Αν για παράδειγμα, σημαντικό ρόλο στην οικονομία και απασχόληση παίζουν ως σήμερα οι κατασκευές, το λιανικό εμπόριο και ο τουρισμός, η τυχόν μετάβαση σε άλλο μοντέλο προϋποθέτει μέτρα προστασίας και στήριξης των κλάδων αυτών.

.

-Να αναπτυχθούν θέσεις για την τεχνολογική ανάπτυξη. Η τεχνολογική ανάπτυξη ισχυροποιεί την οικονομία μας, όμως επειδή ενισχύει την παραγωγικότητα της εργασίας, η τεχνολογία δεν πρέπει να λειτουργήσει ως μέσο για την υποκατάσταση της εργασίας, ούτε ως μέσω μεγαλύτερης κερδοφορίας του κεφαλαίου. Η πρόταση για το παραγωγικό  μοντέλο πρέπει να συνοδεύεται με την διεκδίκηση δραστικής μείωσης του ωραρίου εργασίας, χωρίς προφανώς μείωση των μισθών. Η εκμετάλλευση του παράγοντα «τεχνολογία» είναι διακύβευμα ταξικής πάλης.

.

-Η όποια πρότασή μας, οφείλει να συνοδεύεται με την προσέγγιση μας στα  αναπτυξιακά χρηματοδοτικά  εργαλεία (Αναπτυξιακοί νόμοι, ΠΔΕ, ΕΣΠΑ κλπ) καθώς και το ρόλο που πρέπει να έχουν οι διάφοροι  φορείς (δημόσιος, ιδιωτικός τομέας, συνεταιρισμοί, παραγωγικά συμπλέγματα (clusters) στην παραγωγική διαδικασία. Εμείς επιμένουμε ότι είναι αναγκαίο ο δημόσιος τομέας να αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης με την ουσιαστική δραστηριοποίηση σε στρατηγικούς κλάδους (πχ ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, έρευνα κλπ). Ο δημόσιος τομέας μπορεί επίσης να παίξει καθοριστικό ρόλο και στην τεχνολογική ανάπτυξη  της χώρας. Αυτό προφανώς προϋποθέτει μία άλλη λειτουργία του δημοσίου, αξιοποιώντας την αρνητική εμπειρία από τα παραδείγματα μοντέλων κρατικού καπιταλισμού.

.

-Το παραγωγικό μοντέλο δεν πρέπει να προσεγγίζει του κλάδους μεμονωμένα αλλά να τους αντιμετωπίζει ως «παραγωγικά συμπλέγματα» με σκοπό να δημιουργούνται θετικές συνέργιες που να διαχέονται σε όλη την οικονομία. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τέσσερα τέτοια παραδείγματα συμπλεγμάτων: το ενεργειακό, το αγροτοδιατροφικό, το τουριστικό και το ναυτιλιακό.

.

-Παράλληλα με όλα τα παραπάνω, πρέπει να γίνει σαφής η πρότασή μας για το ρόλο της εργασίας στο παραγωγικό μοντέλο, η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος, τα ζητήματα του φύλου σε αυτό το μοντέλο, αλλά και γενικότερα ζητήματα αξιών της Αριστεράς.

.

Το Τμήμα Οικονομικής Πολιτικής του ΣΥΝ, αξιολογώντας τη σημασία που έχει σήμερα, η παραπέρα επεξεργασία και ο εμπλουτισμός των προγραμματικών θέσεων του 2009, αναφορικά με το παραγωγικό μοντέλο της οικονομίας φιλοδοξεί να ξεκινήσει σχετικό διάλογο από τις σελίδες της Αυγής.

.